Prowincja Chrystusa Króla

PALLOTYŃSKI INSTYTUT HISTORYCZNY

Kalendarium Pallotyńskie na 13 sierpnia

– Dziś w Kalwarii Zebrzydowskiej uroczystość Najświętszej Maryi Panny Kalwaryjskiej (ustanowiona dla archidiecezji krakowskiej przez pap. Jana Pawła II w 1982). Kalwaria Zebrzydowska – to ulubione miejsce modlitwy św. Jana Pawła II i miejsce pielgrzymowania pallotynów z wadowickiego Kopca.

„Kalwaria Zebrzydowska: sanktuarium Matki Bożej – i dróżki. Nawiedzałem je wiele razy, począwszy od lat moich chłopięcych i młodzieńczych. Nawiedzałem je jako kapłan. Szczególnie często nawiedzałem sanktuarium kalwaryjskie jako arcybiskup krakowski i kardynał. … Zawsze, kiedy tu przychodziłem, miałem świadomość, że zanurzam się w tym właśnie rezerwuarze wiary, nadziei i miłości, które naniosły na te wzgórza, na to sanktuarium, całe pokolenia Ludu Bożego ziemi, z której pochodzę, i że ja z tego skarbca czerpię. Nawet niewiele dodając od siebie – czerpię… I zawsze też miałem tę świadomość, że owe tajemnice Jezusa i Maryi, które tu rozważamy, modląc się za żywych lub za zmarłych, są istotnie niezgłębione. … Wszystkich też, którzy tutaj przybywać będą, proszę, by modlili się za jednego z kalwaryjskich pielgrzymów, którego Chrystus wezwał tymi samymi słowami co Szymona Piotra. Wezwał go poniekąd z tych wzgórz i powiedział: „Paś baranki moje, paś owce moje” (por. J 21,15-16).

I o to proszę, proszę, abyście się za mnie tu modlili, za życia mojego i po śmierci. Amen” (pap. Jan Paweł II).

Pallotyni od początku osiedlenia się na Kopcu pielgrzymowali do Matki Bożej w Kalwarii Zebrzydowskiej. Udawali się tam kapłani, bracia, klerycy, nowicjusze i gimnazjaliści z Collegium Marianum. To dla pielgrzymek udających się na Kalwarię ks. Alojzy Majewski rozbudował kaplicę na Kopcu. W kościele kalwaryjskim 10 kleryków pallotyńskich otrzymało święcenia kapłańskie  (2 V 1943). W latach 1943-45 klerycy nasi, wyrzuceni przez Niemców z Kopca, korzystali z gościnności bernardynów i zamieszkali w budynku przy kościele Grobu Matki Bożej w Brodach (studenci teologii i profesorowie) i w wynajętej willi „Grażyna” w Kalwarii (studenci filozofii).

*******************************************************

Inne wydarzenia tego dnia:

1836 – Kard. Giuseppe Maria (Carlo) Velzi OP (+23 XI 1836), przyrzekł ks. Wincentemu Pallottiemu szeroką współpracę ze Stowarzyszeniem.

1837 – Ks. dr Raffaele Melia, od 1832 wicerektor Kolegium Propagandy Wiary (Kolegium Urbanianum), wstąpił do wspólnoty utworzonej przez ks. Wincentego Pallottiego przy kościele Świętego Ducha na Via Giulia, rezygnując z funkcji wicerektora Urbanianum. Tego roku otrzymał sutannę z rąk Pallottiego i razem z Założycielem oraz ks. Giuseppe Marinonim (†1891) z Mediolanu i ks. Vincenzo Michettonim z Cossignano, tworzył pierwszą wspólnotę Kongregacji Księży i Braci Apostolstwa Katolickiego, zatwierdzoną i pobłogosławioną 2 X 1837 przez kard. Carla Odescalchiego. W tej wspólnocie pełnił obowiązki wicerektora, dzieląc z Pallottim wspólnie pracę (pomagał przy kościele Świętego Ducha, głosił misje i rekolekcje) i upokorzenia. Był najwierniejszym współpracownikiem Założyciela.

1911 – Pierwszą profesję w Stowarzyszeniu złożył na Kopcu kl. Ignacy Baszanowski (kapł. 1915; +1923) i br. Antoni Daleszyński. Profesję przyjął ks. Alojzy Majewski.

1914 – Na Kopcu br. Antoni Daleszyński (wystąpił w 1921) złożył profesję wieczną na ręce ks. Augustyna Zarazy.

1917 – Ks. Alojzy Majewski w liście do Rady Generalnej wyraził zgodę na wysłanie alumnów na studia do Limburga.

Klerycy: Franciszek Kilian i Alfons Męcikowski rozpoczęli już studia u Księży Zmartwychwstańców w Krakowie, ale na sugestię Rady Generalnej wyjechali do Limburga 2 X 1917.

1924 – Do Sanktuarium Maryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej wyruszyli w pielgrzymce nowicjusze klerycy z Kopca (oba kursy). Pielgrzymkę rozpoczęli o godz. 12:00 w południe.

1932 – Do Ołtarzewa przybył ks. Józef Kotlęga. Po miesiącu pobytu wyjechał do pracy duszpasterskiej w Rajcy k. Nowogródka, gdzie pełnił funkcję rektora domu i duszpasterza parafialnego.

1937 – Ks. Wojciech Turowski wyjechał z rekolekcjami do nazaretanek w Kaliszu. Stamtąd pojechał na Kopiec, a stąd udał się do Rzymu.

1939 – Odbyła się instalacja pierwszego proboszcza parafii ołtarzewskiej. Został nim ks. Romuald Kozłowski, kapłan archidiecezji warszawskiej. Funkcję tę spełniał do 14 IX 1945. Parafię erygował 8 VII 1939 abp Stanisław Gal i prowadzili ją księża diecezjalni.

Proboszcz rezydował w dworku przy kaplicy mieszczącej się w parku ołtarzewskim. Dworek niegdyś należał do rodziny Kierbedziów, a następnie Kacprzyckich i Towarzystwa Miłośników Ołtarzewa, które część dworku przeznaczyło na kaplicę i mieszkanie proboszcza.

Duszpasterstwo na terenie Ołtarzewa i Ożarowa prowadzili od 1927 pallotyni. Ołtarzew wtedy był filią parafii Żbików. Funkcję filii pełniła do 13 VIII 1939 parkowa kaplica pw. św. Wojciecha, poświęcona 25 III 1928 przez ks. kanonika Michalskiego z Warszawy.

Księża Pallotyni w okresie przedwojennym w ramach duszpasterstwa przygotowywali w Ołtarzewie dzieci do Pierwszej Komunii, byli nauczycielami religii w szkole ożarowskiej i ołtarzewskiej, prowadzili różne akcje charytatywne i kulturalne (świetlice dla dzieci i młodzieży, kolonie, letnie filmy religijne, jasełka, akademie itp.). Istnieją wzmianki o organizowaniu rekolekcji zamkniętych dla młodzieży w domu pallotynów lub u sióstr urszulanek. Pallotyni pomagali często w pracy duszpasterskiej w Żbikowie, Rokitnie, Borzęcinie, Zaborowie i Babicach.

1944 – W trzynastym dniu powstania warszawskiego zginął pierwszy pallotyn, kleryk nowicjusz Jerzy PAPROCKI (ur. 1920 w Warszawie), żołnierz batalionu Łukasiński w zgrupowaniu „Sosna-Róg”, pseud. Pallotyn. Poniósł śmierć w czasie pełnienia funkcji sanitarnych przy ewakuacji szpitala maltańskiego, gdy transportował ranną kobietę do punktu sanitarnego.

1949 – Do Ołtarzewa przybył z Suchar br. Franciszek Janka (później zmienił nazwisko na Jank). Objął tam warsztat szewski.

1953 – Ksiądz Leon Cieślak od 1947 modlił się o śmierć i wyczuwał ją (+15 VIII 1953). W ostatnich miesiącach życia z pośpiechem wykańczał pewne sprawy i prace. Siostrze, która pytała o przyczynę pośpiechu odpowiedział, że czyni to na wypadek śmierci. Ważnym dniem dla niego był 13 VIII 1953. Nad Wisłą wykazywał niezwykłe ożywienie ducha i entuzjazm. „Sam dźwięcznym solowym głosem zaśpiewał pieśń Matce Bożej Ave, Maris Stella. Omówił podczas tej wycieczki ze swą duchową dziatwą ważne zagadnienia dotyczące pracy samowychowawczej. Ustalono też wtedy definitywnie ideał kursowy. Hasło kursowe na miesiąc sierpień widniało w sali wykładowej podane przez Magistra „Radosne Fiat” (Kronika otwocka). „Hasło to kazał wypisać na bardzo charakterystycznym, przygotowanym ad hoc rysunku. Stoi oto postać Matki Najśw., a do niej zbliża się kapłan z kielichem w ręku. Zauważyłem sam, że czegoś się bał, nie zdając sobie najprawdopodobniej sprawy z tego, co go czeka. Ale był ogromnie spokojny. Widać w duszy jego tliło się jakieś cierpienie, jakieś przeczucie, wobec którego jednak chciał podejść po męsku, odważnie, owszem z radością. Słowa więc najpiękniejszego oddania się, jakie kiedykolwiek wypowiedziała dusza ludzka, słowa mariańskiego oddania się Bogu za wszystko, słowa ufności do Maryi »Maryja tylko uratować może«, w dzień Wniebowzięcia, zakończyły to życie kapłańskie, pełne porywów, ofiarnej miłości i żaru apostolskiego” (ks. Stanisław Czapla).

1956 – Kapelanem niepokalanek w Szczecinku został ks. Stanisław Marszał. Przynależał wtedy prawnie do domu gdańskiego (przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie). Był również kapelanem w szpitalu (zorganizował kaplicę) i katechetą w dwóch szkołach (Towarzystwa Przyjaciół Dzieci i szkole pielęgniarskiej), a początkowo pomagał też w duszpasterstwie przy kościele parafialnym. Od IX 1957 pełnił funkcję proboszcza w Kisielicach.

1960 – Ks. Roman Len zakończył funkcję dyrektora wydawnictwa Pallottinum (od 1 X 1947). Od 1960 przebywał na urlopie zdrowotnym w Rucianem-Nidzie, a jednocześnie jako katecheta uczył dzieci religii w salce na miejscowej plebanii. Stowarzyszenie opuścił 14 XI 1967 i dekretem Stefana kard. Wyszyńskiego z 20 I 1968 inkardynował się do archidiecezji gnieźnieńskiej.

1975 – Tego dnia Seminarium odwiedziło ponad 30 osób – Niemców z Limburga, zajmujących się kształceniem dorosłych. Kierownikiem grupy był H.A. Degmair. Szczególnie interesowała ich sytuacja Kościoła w Polsce.

1977 – Gośćmi Ołtarzewa byli Holendrzy: ks. Teofil Willemssen i p. H.P.M. Herurer, redaktor pisma „Dagblad”.

1982 – W Ołtarzewie rozpoczęły się rekolekcje dla kapłanów Unii Apostolskiej Kleru (grupa ogólnopolska) i dla młodych kapłanów archidiecezji warszawskiej. Rekolekcje prowadził bp Wilhelm Pluta z Gorzowa Wielkopolskiego. Łącznie w rekolekcjach uczestniczyło 63 księży. Na zakończenie rekolekcji Seminarium ołtarzewskie odwiedził bp Zbigniew Kraszewski.

ks. dr Stanisław Tylus SAC, Pallotyński Instytut Historyczny