Prowincja Chrystusa Króla

PALLOTYŃSKI INSTYTUT HISTORYCZNY

Kalendarium Pallotyńskie na 14 kwietnia

1977 – W domu ołtarzewskim odbyła się centralna uroczystość Jubileuszu 50.lecia Wspólnoty Domu Seminaryjnego.
W uroczystej celebracji wzięli udział m.in. Prymas Polski Stefan kard. Wyszyński, bp Jerzy Modzelewski z Warszawy, bp Władysław Jędruszuk, ordynariusz drohiczyński studiujący jako kleryk w Ołtarzewie w czasie II wojny światowej, pallotyńscy prowincjałowie i regionałowie z różnych prowincji i regii, przełożeni i przełożone lub ich delegaci z różnych zgromadzeń zakonnych oraz profesorowie, wychowawcy, bracia, alumni i personel świecki.

Na uroczystość jubileuszową złożyły się trzy części: sesja naukowa, akademia oraz Msza święta. W czasie sesji naukowej ks. Tadeusz Gliński wygłosił referat o historii domu ołtarzewskiego. Po referacie głos zabrali m.in.: bp Jędruszuk, ks. prof. Antoni Słomkowski, były rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i długoletni profesor seminarium w Ołtarzewie. Z okazji Jubileuszu otwarto wystawę ukazującą historię domu ołtarzewskiego, przygotowaną przez ks. Stanisława Kobielusa, profesora historii sztuki w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie i w WSD w Ołtarzewie. W czasie popołudniowej akademii jubileuszowej radca generalny ks. Henryk Kietliński odczytał listy gratulacyjne Kongregacji Wychowania Katolickiego podpisane przez prefekta Gabriela kard. Garonne, Kongregacji Zakonów i Instytutów Świeckich oraz generała Stowarzyszenia ks. Nicholasa Gormana.

O godz. 18.00 nastąpił kulminacyjny punkt uroczystości – Msza św. koncelebrowana pod przewodnictwem bpa Jerzego Modzelewskiego. Koncelebrowało 80. biskupów i kapłanów. Na początku liturgii odczytano błogosławieństwo pap. Pawła VI i telegram gratulacyjny podpisany przez Sekretarza Stanu Jana kard. Villot. Kard. Stefan Wyszyński wygłosił Słowo Boże, podkreślając w nim doniosłość utworzenia seminariów duchownych, które są centrami poszukiwania nowych środków dotarcia do człowieka, wskazał na znaczenie jakie odgrywa w tej pracy Maryja Królowa Apostołów i wyraził uznanie dla działalności placówki ołtarzewskiej. Znamienna i wzruszająca była procesja z darami, szczególnie niesiona przez ks. prowincjała Józefa Dąbrowskiego urna z prochami tych pallotynów, którzy oddali swe życie w czasie ostatniej okupacji.

*******************************************************

Inne wydarzenia tego dnia:

1844 – Pap. Grzegorz XVI zdecydował o przekazaniu kościoła i klasztoru SS. Salvatore in Onda przy via dei Pettinari w Rzymie dla nowo założonej Kongregacji Księży i Braci współpracowników Apostolstwa Katolickiego Wincentego Pallottiego (pismo sekretarza stanu z 14 IV 1844). Odtąd prokurator generalny franciszkanów konwentualnych miał rokrocznie otrzymywać od Wincentego trzyfuntową świecę woskową.
Fotografie zob. w oddzielnym poście

1941 – W Poniedziałek Wielkanocny w kościele parafialnym w Wieprzu odbyły się Msze prymicyjne ks. Konstantego Kobielusa i ks. Tadeusza Płonki.
Wtedy nie było jeszcze koncelebry, więc najpierw odprawiał swoją Mszę ks. Konstanty Kobielus. Potem było kazanie prymicyjne, wspólne dla obu mszy, które wygłosił sąsiedni proboszcz z Inwałdu, ks. kanonik Klemens Tatara. Po kazaniu odprawił swoją Mszę prymicyjną ks. Tadeusz Płonka. Uroczystości trwały długo. Neoprezbiterzy mieli też swoje obrazki prymicyjne. Ks. Tadeusz na swoim obrazku wypisał sobie słowa z Drugiej Księgi Samuela 7,18: „Cóżem jest o Panie, iżeś mnie przywiódł aż dotąd?” (to fragment wiersza osiemnastego z tej księgi, którego całość w obecnym tłumaczeniu brzmi: „Kimże ja jestem, Panie mój, Boże, i czym jest mój ród, że doprowadziłeś mię aż dotąd?”). U dołu obrazka prymicyjnego była krótka prośba – modlitwa wyrażona w słowach: „Miłosierdziem swoim otocz nas Panie, Boże nasz od wszelkiego nieszczęścia”. Od czasu święceń kapłańskich ks. Tadeusz dodawał w swych modlitwach słowa: „Matko Boża Uśmiechnięta wróć Polakom szczery i serdeczny uśmiech”.
Z czasów prymicji zachowało się jedno zdjęcie ks. Tadeusza Płonki. Widać na nim pewnego siebie młodego człowieka, wchodzącego z nadzieją w życie kapłańskie. Mimo trudnej sytuacji, tzn. okupacji hitlerowskiej, ufał że Polacy w sytuacjach krytycznych potrafią się zjednoczyć i walczyć o niepodległość, stąd jako polonista zawsze miał w pamięci słowa Zagłoby: „Niech, gdy ciężkie czasy nadejdą, wspomną na nas i nie desperują nigdy, bacząc na to, że nie masz takowych terminów, z których by się viribus unitis (wspólnymi siłami) przy Boskich auxiliach podnieść nie można”.

1943 – W Tanganice (obecnie część Tanzanii) powstała prefektura apostolska Mbulu. Pracę misyjną w Tanganice rozpoczęła w V 1940 prowincja irlandzka.

1945 – Ekshumowano zwłoki ks. Józefa Stanka i pochowano w mogile zbiorowej przy ul. Solec, a 4 III 1946 przeniesiono je na cmentarz wojskowy na Powązkach. Podczas ekshumacji stwierdzono, że zwłoki zachowały się na tyle, że można było je rozpoznać. Były pochowane w sutannie, a w jej kieszeni znajdował się brewiarz. Na szyi zmarłego znaleziono odciśnięte ślady pętli. Szczątki złożono w trumnie i przewieziono do kościoła Pallotynów na Pradze, a po nabożeństwie żałobnym na Powązki.

1945 – W naszym domu w Chełmnie została otwarta tymczasowa kaplica, a pierwszą mszę przy licznym udziale społeczeństwa odprawił i kazanie wygłosił ks. Stanisław Wojak.
Po opuszczeniu Chełmna przez wojsko niemieckie ks. S. Wojak i pozostali członkowie Stowarzyszenia uporządkowali pallotyński dom przy ul. Dworcowej i urządzili tam kaplicę. Pomagali mu w tym życzliwi mieszkańcy Chełmna, którzy zwrócili ocalałe i przechowywane przez nich rzeczy kościelne. Ks. Stanisław Wojak był również kapelanem klasztoru Szarytek, gdzie mieszkał i obsługiwał szpital mieszczący się w ich murach. Kontynuował też pracę duszpasterską w okolicach Chełmna (wraz z ks. Alojzym Arendtem) oraz pracował jako katecheta w gimnazjum. W tym czasie odnawiał kościół w Starogrodzie i Kijewie.

1951 – W trosce o zdrowie członków Zarząd polskiej prowincji Stowarzyszenia zakupił dom i ogród w Kościelisku k. Zakopanego o powierzchni 1 ha (akt kupna). Jak pisał ks. Franciszek Bogdan: „Początki sięgają lat pięćdziesiątych, kiedy to polscy pallotyni czuli potrzebę znalezienia miejsca na dom wypoczynkowy dla swych członków. Ówczesny prowincjał ks. Stanisław Czapla, wraz z rozmiłowanym w górach niżej podpisanym zastępcą, podejmowali kilkakrotne wypady do Zakopanego w celu znalezienia odpowiedniego miejsca. Pierwotnie miało to być na pięknie położonej Toporowej Cyrli, ale gdy z tego miejsca z pewnych względów trzeba było zrezygnować, wybór padł na Krzeptówki, należące podówczas do parafii w Kościelisku. Osiedlono się początkowo w baraku z małą kapliczką dla wewnętrznego użytku. Nikt jednak wtedy nie myślał o jakimś kościele”.
Pierwszy rektor ks. Ignacy Cieślak wybudował odpowiedni dom, który został poświęcony przez ówczesnego prowincjała ks. Stanisława Czaplę 17 I 1952.

1958 – W Ołtarzewie odbyły się święcenia diakonatu.

1966 – We Czwartek Wielkanocny, w Gnieźnie i Poznaniu, z udziałem całego polskiego Episkopatu nastąpiła inauguracja milenijnych uroczystości. We wszystkich kościołach całego kraju o godzinie 18.00 uderzono w dzwony i odśpiewano „Te Deum”.
„Po zamilknięciu dzwonów odśpiewaliśmy znów 'Te Deum laudamus’ na podziękowanie Bogu za to, że przez 1000 lat pomógł Polakom dochować wierności Krzyżowi i Ewangelii” (z kroniki domu w Radomiu).

„We Czwartek Wielkanocny w całym kraju odbyły się obchody uroczystości milenijnych. „Po zamilknięciu dzwonów odśpiewaliśmy znów „Te Deum laudamus” na podziękowanie Bogu za to, że przez 1000 lat pomógł Polakom dochować wierności Krzyżowi i Ewangelii” (z kroniki domu pallotyńskiego w Radomiu).

1971 – W zjeździe józefologów w Kaliszu (14-15 kwietnia), uczestniczył ks. Józef Lisiak. Pierwsze ogólnopolskie sympozjum józefologiczne odbyło się 7 i 8 kwietnia 1970 w Kaliszu.

1983 – W pallotyńskim kościele w Poznaniu została odprawiona Msza pogrzebowa śp. ks. Mariana Stankowskiego SAC. Przewodniczył jej prowincjał ks. Henryk Kietliński. Brała w niej udział żyjąca matka zmarłego, najbliższa rodzina i współbracia pallotyńscy (ok. 40 księży). Spoczął w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Miłostowskim (wschodnia część Poznania), obok swego ojca, gdyż taka była prośba jego najbliższej rodziny. W uroczystościach pogrzebowych brała udział delegacja wspólnoty seminaryjnej.

1987 – W Koblenz zmarł ks. Ludwig Münz (ur. 1921 w Ruppach k. Montabaur, powiat Westerwald, Nadrenia-Palatynat, w diecezji Limburg), prowincjał niemieckiej prowincji Trójcy Świętej 1962-1977, generał Stowarzyszenia 4 X 1977-1983. Po zakończeniu kadencji powrócił do Vallendar, służąc wiernym w duszpasterstwie i angażując się w różne ćwiczenia duchowne. W VII 1984 przeszedł zawał serca. W I 1987 trafił do szpitala, ale nie można było już przeprowadzić operacji, mającej mu przynieść poprawę zdrowia. Pytany wówczas jak się czuje, mówił: „Jestem zawsze w ręku Boga”.

1988 – Ks. dr Norbert Höslinger, augustianin z Austrii, mówił w Ołtarzewie o swoich doświadczeniach związanych z Biblią. Temat jego wykładu brzmiał: „Drogi i środki służące przybliżeniu Biblii ludziom”. Należy zaznaczyć, że jako pallotyni bardzo dużo zawdzięczamy ks. Höslingerowi. Organizował on m.in. druk Biblii Tysiąclecia w Austrii, jak również papier dla naszej drukarni w Poznaniu.
Ks. Höslinger był od 1966 dyrektorem Austriackiego Katolickiego Dzieła Biblijnego z siedzibą w Klosterneuburg k. Wiednia. Założył sekcję środkowoeuropejską Katolickiej Federacji Biblijnej. W 1999 został odznaczony medalem Polskiego Towarzystwa Teologicznego.

1989 – W Osny odbyło się nadzwyczajne Zebranie Regionalne Regii Miłosierdzia Bożego. Dotyczyło zatwierdzenia projektu Statutów Regii.

1991 – Jubileusz 50-lecia kapłaństwa obchodził w Gdańsku ks. Tadeusz Płonka. W kościele pw. św. Brygidy odprawił Mszę, której przewodniczył bp gdański Tadeusz Gocłowski. Kazanie wygłosił ks. prowincjał Czesław Parzyszek. Dzieląc się refleksją na temat kapłaństwa jubilat przypomniał słowa Erazma z Rotterdamu: „Dzień, w którym się nie uśmiechnąłeś jest stracony”. Na jubileusz przybył ks. Henryk Jankowski, proboszcz kościoła pw. św. Brygidy.

1991 – W szpitalu w Poznaniu zmarł br. Jan Panek (ur. 1909 w Zawadzie Uszewskiej, w parafii Uszew k. Brzeska, w diecezji tarnowskiej), pracownik Pallottinum. Uważał, że dobrze wykonaną pracą i modlitwą przyczynia się do apostolstwa słowa drukowanego. Miał też świadomość, że polskie dzieci uczyły się pacierza i prawd wiary na katechizmach przygotowywanych przez niego do druku. Jego ręce przygotowywały wielotysięczne nakłady Pisma Świętego i innych książek, które służyły utrwalaniu i pogłębianiu wiary, życia religijnego i kultury chrześcijańskiej w Polsce. Cieszył się, że może pracować w Pallottinum. Nawet wtedy, gdy nie mógł już pracować z powodu wieku, przychodził do drukarni, by zobaczyć maszyny, na których pracował. Miał wtedy 82 lata, a dopiero pół roku przed śmiercią zaczął mniej pracować w drukarni, ale cieszył się jeszcze względnie dobrą kondycją zdrowotną.

1994 – Do Brukseli przybyli polscy pallotyni, misjonarze z Rwandy, ewakuowani przez wojsko belgijskie. Misjonarzy przybywających do Brukseli odwiedził dniach 15 – 17 kwietnia ks. wicegenerał Jan Kupka.
W walkach w Rwandzie najbardziej ucierpiała wspólnota misyjna domu Kigali-Gikondo. Siedziba Zarządu Regii, kaplica i budynki zostały zniszczone. Księża, bracia i siostry pallotynki z tego domu byli więźniami przez kilka dni i dzięki pomocy żołnierzy belgijskich zostali ewakuowani i przybyli do Brukseli.
Nowicjat z ks. Jerzym Kożuchem i ks. Stanisławem Stawickim został ewakuowany z Butare do Rutshuru w Zairze. Ks. Kożuch otrzymał następnie polecenie, by w maju dokonać kolejnej ewakuacji nowicjatu do Kamerunu, gdyż przygraniczny teren Zairu stwarzał niebezpieczeństwo przeniesienia walk na te tereny.
W Rwandzie pozostali: ks. Jacek Waligórski, ks. Stanisław Urbaniak i ks. Henryk Cabała. Była to ich osobista decyzja.

2006 – W Wielki Piątek, w Osny zmarła s. Wacława Kierzk (ur. 1924 w Rolbiku, w parafii Leśno, w diecezji chełmińskiej), pallotynka. W 1967 wyjechała w pierwszej grupie sióstr do nowo otwartej placówki w Osny we Francji. Przez 39 lat posługiwała tam jako krawcowa i w pralni. Przez szereg lat sprawowała urząd przełożonej i radnej domowej. Była cichą i skromną osobą. Spoczywa na cmentarzu pallotyńskim w Osny.

2014 – W pallotyńskim kościele pw. św. Józefa w Chełmnie odbyły się uroczystości pogrzebowe ks. Leonarda Wołoszyka, rekolekcjonisty, kapelana szpitali. Mszy świętej, w której uczestniczyło 25 kapłanów, przewodniczył ks. prowincjał Adrian Galbas. On też wygłosił homilię. Na zakończenie mszy przemówił ks. prowincjał Józef Lasak oraz krajan ks. Anastazy Bławat, podkreślając religijne i patriotyczne wychowanie w domu Wołoszyków. Ks. Leonard spoczął na miejscowym cmentarzu parafialnym w Konarzynach.

ks. dr Stanisław Tylus SAC, Pallotyński Instytut Historyczny