Prowincja Chrystusa Króla

PALLOTYŃSKI INSTYTUT HISTORYCZNY

Kalendarium Pallotyńskie na 17 lipca

1962 – Na Wydziale Filozofii Uniwersytetu we Fryburgu Szwajcarskim odbyła się obrona rozprawy doktorskiej ks. Józefa Sadzika na temat estetyki Martina Heideggera: „Art et Vérité. Esthétique de Martin Heidegger”, za którą otrzymał notę „magna cum laude”.  Pracę następnie przygotował do druku po francusku („Esthétique de Martin Heidegger”, Paris 1963) i hiszpańsku (Barcelona 1971).

Po ukończeniu studiów ks. Sadzik został skierowany na rok do Paryża, ale z powodu braku księży w Regii Miłosierdzia Bożego uzyskał zezwolenie polskiej władzy prowincjalnej na przejście na stałe do regii francuskiej, gdzie zajmował się pracami wydawniczymi.

Od 1963 prowadził wydawnictwo Société d’Éditions du Internationales (SEI). W 1966 założył i kierował wydawnictwem Editions du Dialogue do końca swego życia. Za jego dyrekcji w latach 1966-80 ukazało się ok. 150 tytułów książek (w tym 40 w serii Znaki Czasu – nazwa wzięta z wezwania Vaticanum II do „badania znaków czasów”).

Słowo „dialog” użyte w nazwie wydawnictwa było postrzegane przez niego jako to, które miało przełamywać „bariery uprzedzeń, przesądów, ideologii – tych wszystkich murów, jakie wzniesiono przeciwko człowiekowi”. Uważał, że postawa dialogu nie może być rezygnacją z własnego spojrzenia na świat: „Nie może być mowy o dialogu tam, gdzie z jakichś taktycznych względów omija się własne przekonania”.

Ks. Sadzik wydawał polskie teksty liturgiczne, encykliki i przemówienia papieskie, dokumenty Soboru Watykańskiego II oraz książki religijne, zazwyczaj tłumaczone z obcych języków, ale także polskich autorów, np. pisma Stefana Wyszyńskiego, Karola Wojtyły. Były one w czasach komunistycznych rozpowszechniane w Polsce.

*******************************************************

Inne wydarzenia tego dnia:

1916 – W Wadowicach ponownie erygowano kanonicznie nowicjat. Mistrzem nowicjatu został mianowany ks. Augustyn Zaraza, ale ten spodziewając się mobilizacji, poprosił ks. generała o zwolnienie go z tej funkcji. Rzym na to stanowisko ponownie powołał ks. Alojzego Hübnera.

1931 – Ks. Stanisław Szulmiński rozpoczął w Ołtarzewie doroczne rekolekcje dla kleryków i części braci. Zakończył je 24 lipca.

1938 – Br. Feliks Kietzmann poprowadził wycieczkę druhen do Rokitna.

1945 – Ks. Alfons Kremzer został oddelegowany do przejmowania domów, należących do niemieckiej Prowincji Trójcy Świętej w Ząbkowicach Śląskich, oraz do pracy duszpasterskiej wśród repatriantów. Przybył tam 17 VII 1945, zastając przy ul. Piastowskiej 5 ks. Jakoba Ebla †1960 oraz br. Josefa Bertscha †1963 (od IX 1945 dołączył z Limburga ks. Joachim Faulde †1956) – wszyscy zostali wysiedleni 21 III 1946. Główny dom (juwenat) był zajęty przez wojsko sowieckie (Rosjanie byli tam do VI 1946). Do placówki ząbkowickiej należał też konwikt przy ul. Ziębickiej 47, gdzie zamieszkały siostry boromeuszki, oraz gospodarstwo w Grochowie, odległe ok. 7 kilometrów od Ząbkowic.

Ks. Alfons zajął się duszpasterstwem wśród Polaków osiedlających się na wsiach wokół Ząbkowic Śląskich. Pierwsze polskie nabożeństwa w pallotyńskim kościele zaczęły być sprawowane z początkiem III 1946. Obsługiwano wtedy okoliczne kościoły parafialne w Przedborowej, Ciepłowodach, Piotrówce (k. Strzelec Opolskich), Bobolicach i Braszowicach.

1946 – Na podstawie wniosku wizytatora Antoniego Wolańskiego, który w dniach 5-6 III 1946 wizytował gimnazjum kopieckie, Ministerstwo Oświaty przesłało na ręce dyrekcji Collegium Marianum zawiadomienie, datowane 17 VII 1946, którym nadano wstecz tutejszej szkole uprawnienia szkół państwowych, na mocy Rozporządzenia Ministra Oświaty z 18 III 1946. Uprawnienia przedłużono także na kolejny rok szkolny.

1949 – Ks. Franciszek Wadowski zakupił i otworzył na zlecenie ks. generała Wojciecha Turowskiego pierwszy dom przy 924 Sweeney Street w North Tonawanda, przyczyniając się w znacznym stopniu do rozwoju wspólnoty polskich pallotynów w USA (pragnienie prowadzenia życia wspólnotowego w jednym domu i duże koszty utrzymania przyczyniły się do jego sprzedaży we IX 1979).

Ks. Wadowski razem z ks. Franciszkiem Cegiełką przybył 14 II 1949 do Buffalo, gdzie prowadzili rekolekcje u felicjanek przy Villa Maria. John Francis O’Hara, biskup w Buffalo, udzielił pozwolenia na założenie domu misyjnego. Ks. Wadowski pracował najpierw jako wikariusz przy parafii MB Częstochowskiej, a później dorywczo w różnych parafiach diecezji Buffalo.

1949 – W czasie wakacji zorganizowano w Chevilly kolonie wakacyjne dla 170 dziewcząt, które prowadziła pani Kudlikowska z Lens.

1950 – W kościele ołtarzewskim rozpoczęto ustawianie rusztowań pod malowanie świątyni. Sanctissimum przeniesiono do bocznego ołtarza. Wnętrze kościoła malował artysta malarz Zbigniew Łoskot.

1957 – Kuria Gorzowska ustanowiła rektorat przy kościele św. Jana Ewangelisty w Szczecinie. Pierwsza Msza św. w tym kościele, po 432 latach, została odprawiona 24 XI 1957. Kościół przejęło Stowarzyszenie 4 X 1957.

1971 – Gościem Ołtarzewa był ks. Stanisław Zyglewicz, od 1970 proboszcz parafii pallotyńskiej pw. św. Józefa w Oignies-Ostricourt we Francji.

1972 – Do Ołtarzewa, do pomocy w duszpasterstwie parafialnym na czas wakacji, przybył ks. neoprezbiter Eugeniusz Dutkiewicz.

1973 – Gośćmi Ołtarzewa byli Księża Oblaci – kapłan i kleryk, którzy zwiedzali Polskę, ojczyznę swoich przodków.

1975 – W Ołtarzewie zatrzymał się wracający ze Związku Radzieckiego ks. Erwin Immekus SAC, duszpasterz wiernych języka rosyjskiego w Republice Federalnej Niemiec i jego brat, ksiądz proboszcz.

1976 – W dniach 17-20 lipca trwały w Ołtarzewie rekolekcje dla pallotyńskich członków ZAK, w których wzięło udział 80 osób. Rekolekcje prowadził ks. Paweł Góralczyk. Na zakończenie rekolekcji konferencję wygłosił ks. wicerektor Stanisław Orlicki. Podczas obiadu kończącego rekolekcje, wystąpili ze swoim programem klerycy Seminarium.

1981 – W Limburgu zmarł ks. Ruprecht Dausmann (ur. 1901 w Germersheim (Nadrenia-Palatynat), w diecezji Spira (Speyer), prefekt i nauczyciel gimnazjum, rekolekcjonista.

W czasie wojny pracował w duszpasterstwie parafialnym oraz jako nauczyciel religii, głównie w Gdańsku (w 1938 był radcą domu). Po wojnie przebywał u swych krewnych w Międzyrzeczu, na terenie ordynariatu gorzowskiego; na prośbę osieroconych parafian z Trzciela (ks. proboszcz Franz Düllick został wysiedlony), najpierw od 19 VII 1945 był administratorem w Trzcielu, a w 1946 administrator apostolski mianował go administratorem parafii w Jesionowie (pow. Pyrzyce). Od 8 II 1946 otrzymał w zarząd kościół w Dzwonowie, który opuścił w 1947 i wyjechał do Niemiec.

1986 – W Lienheim (RFN) został pochowany ks. Joachim Lichy, członek Związku Odwetu, od 1947 w archidiecezji wrocławskiej, kanclerz kurii, więzień PRL, duszpasterz w archidiecezji Freiburg.

1987 – Stowarzyszenie dokupiło w Ząbkach k. Warszawy kolejną działkę przy ul. Wilczej, pod planowane wydawnictwo i drukarnię.

1989 – Odbyło się kolejne spotkanie Komisji ds. podziału polskiej prowincji. Przedmiotem dyskusji były kwestie związane z Wyższym Seminarium Duchownym, zasady przynależności alumnów i księży studentów do poszczególnych prowincji, zagadnienie podziału terenów misyjnych i Sekretariat Misyjny.

Owocami tego zebrania, jak i poprzedniego z 10 VI, były m.in. projekty podziałów na dwie i trzy prowincje z sugestią, że „podział na dwie prowincje będzie lepiej służył aktywnej obecności Stowarzyszenia na ziemiach polskich, tym bardziej, że dokonany już został rzeczywisty podział prowincji przez ustanowienia religii w Rwandzie-Zairze. Należy również docelowo dążyć, aby pallotyńskie tereny misyjne stawały się z czasem strukturami samodzielnymi organizacyjnie i prawnie z reglami i prowincjami”.

1992 – Do pracy duszpasterskiej na Słowacji wyjechało trzech księży: Andrzej Pierwoła, Wincenty Chodowicz i Grzegorz Rydzewski.

„Granicę polsko-słowacką w Łysej nad Dunajcem przekroczyliśmy po raz pierwszy 17 lipca 1992 r. Dzięki życzliwości i pomocy o. Stefana Horwatha, werbisty, co dopiero wybranego na prowincjała, zatrzymaliśmy się w Białej Spiskiej (Spišská Belá), by przez miesiąc oswoić się z językiem słowackim. Od września byliśmy już na stanowiskach pracy jako wikariusze. Wincenty w Starej Lubowli (Stará L’ubovňa), Grzegorz w Kieżmarku (Kežmarok) a ja w Spišská Nová Ves. […] biskup przekazał nam od 1 VII 1993 parafię Smižany” (z listu ks. rektora Andrzeja Pierwoły).

2012 – W Berlinie zmarł ks. Alojzy Minkus (ur. 1931 w Bytomiu (niem. Beuthen), w archidiecezji wrocławskiej), w 1976 inkardynowany do diecezji berlińskiej.

Po rocznym studium pastoralnym w Gdańsku, od 1960 pracował w wydawnictwie Pallottinum w Poznaniu. Potem był wikariuszem w parafii Kisielice (od 1961), Płońsku – w diecezji płockiej (od 1965), Jedlinie-Zdroju (od 1966) i Jaworze (od 1968) – w archidiecezji wrocławskiej. Od 1968 przebywał w Częstochowie i podjął prace rekolekcyjne, a od 1969 był katechetą w Szczecinie. Pełnił tam funkcję I radcy i referenta ds. budzenia powołań kapłańskich i zakonnych.

Do Monachium w NRF wyjechał 1 VI 1973 – tam ukończył studia w Institut für Katechetik und Homiletik (1973-75), uwieńczone pracą dyplomową: „Gewissensbildung des Kindes in der polnischen Familie als „Ansatz” zur Busserziehung”. Z przyczyn zdrowotnych przeniósł się do Berlina Zachodniego i od I 1976 pracował jako kapelan szpitala. 3 IX 1976 został inkardynowany przez kard. Alfreda Bengscha do diecezji berlińskiej.

ks. dr Stanisław Tylus SAC, Pallotyński Instytut Historyczny