Prowincja Chrystusa Króla

PALLOTYŃSKI INSTYTUT HISTORYCZNY

Kalendarium Pallotyńskie na 19 lutego

1982 – W Kaniach Helenowskich zmarł ks. Antoni Słomkowski (ur. 1900 w Ryszewku, powiat Żnin), kapłan archidiecezji gnieźnieńskiej, profesor i rektor KUL 1944-51, współzałożyciel Instytutu Chrystusa Króla i Maryi Matki Królowej oraz ośrodka rekolekcyjnego w Kaniach Helenowskich, przyjaciel pallotynów.

Po usunięciu przez władze państwowe ze stanowiska rektora KUL, za rzekome nadużycia finansowe i uznany za wroga Polski Ludowej (faktycznie odmówił legalizacji na KUL komórki partyjnej i Związku Młodzieży Polskiej), został życzliwie przyjęty przez pallotynów i wykładał teologię dogmatyczną w Ołtarzewie. Tam też 1 IV 1952 został aresztowany. W więzieniu w Warszawie i Sztumie przebywał do 24 X 1954. 

Po wyjściu na wolność zaczął prowadzić w naszym domu w Otwocku prace rekolekcyjne i dni skupienia dla osób duchownych i inteligencji. Rozpoczął ponownie wykłady w Seminarium duchownym w Ołtarzewie. W 1962 wraz z ks. Eugeniuszem Weronem SAC założył w Warszawie Prymasowskie Studium Życia Wewnętrznego i do 1973 był jego kierownikiem.

Uroczystości pogrzebowe odbyły się 25 II w Ołtarzewie, zgodnie z wolą zmarłego, która została wyrażona w testamencie. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Ołtarzewie, w II kwaterze pallotyńskiej.

Ks. A. Słomkowski zwrócił się z prośbą o przyjęcie do pallotynów i otrzymał pozytywną odpowiedź – o czym sam napisał:

„Obserwacja życia Ks.Ks. Pallotynów skłoniła mnie do tego, że postanowiłem prosić o przyjęcie mnie do Stowarzyszenia. Wystosowałem na piśmie prośbę i otrzymałem odpowiedź pozytywną. Zanim rzecz została zrealizowana dowiedział się o tym mój Biskup Ordynariusz J.E. Ks. Kard. Prymas Stefan Wyszyński, przebywający podówczas w Komańczy. Jest zresztą możliwe, że sam o tym doniosłem, gdy tylko było możliwe nawiązanie z nim kontaktu. J.E. Ks. Prymas polecił J.E. Ks. Biskupowi Michałowi Klepaczowi, gdy ten go w Komańczy odwiedził, by mi zakomunikował, iż prędzej mu włosy porosną na dłoni, niż mi udzieli pozwolenia opuszczenia diecezji. O ile pamiętam, miałem już pozwolenie ówczesnego wikariusza generalnego ks. dra Stanisława Brossa; udzielił mi je w czasie, gdy jeszcze kontakt z J.E. Księdzem Prymasem był niemożliwy. Skoro jednak stało się możliwe porozumienie z J.E. Księdzem Prymasem, uważałem za stosowne powiadomić go o swych zamiarach. Wobec jego stanowczego sprzeciwu, musiałem zaniechać swego zamiaru. To jednak bynajmniej nie przeszkadzało, że nadal moje stosunki z Ks.Ks. Pallotynami pozostały jak najlepsze, nadal okazywali mi swą życzliwość i tak często udzielali swej pomocy. Oni też umożliwili powstanie Prymasowskiego Studium Życia Wewnętrznego. Żałuję bardzo, że wskutek choroby nie mogę już wykładać w Seminarium Duchownym w Ołtarzewie i w ten sposób spłacić choć w części dług wdzięczności” (A. Słomkowski, „Moje kontakty ze Stowarzyszeniem Apostolstwa Katolickiego (Ks.Ks. Pallotyni))”, mps.

*******************************************************

Inne wydarzenia tego dnia:

1935 – Prezes Straży Pożarnej z Ożarowa, p. Cholewiński, prowadził w sali przy kaplicy parkowej kurs przeciwgazowy. Uczestniczyli w nim wszyscy bracia, dwóch księży (Norbert Pellowski, Augustyn Rolbiecki), chór i Stowarzyszenie KSM.

*– W sali przy kaplicy parkowej w Ołtarzewie odbywały się wieczorem wykłady dla alumnów.

1938* – Ks. Stanisław Szulmiński głosił w Borzęcinie nauki rekolekcyjne z okazji 40. godzinnego nabożeństwa. Angażowali się tam wtedy: ks. Stanisław Czapla, ks. Franciszek Kilian i ks. Józef Jankowski.

1939* – Podczas 40. godzinnego nabożeństwa w Borzęcinie rekolekcje głosił ks. Stanisław Czapla. Pomagał mu ks. Józef Jankowski.

– KSMŻ zorganizowała w Ołtarzewie przedstawienie, na którym był obecny ks. Franciszek Kilian i br. Feliks Kietzmann.

1949 – Reszta maszyn i urządzeń drukarskich została przewieziona samochodami z Ołtarzewa do Poznania. – Br. Karol Beczała udał się też na stałe do Poznania.

1949* – W dniach 15 – 19 lutego ks. prowincjał Stanisław Czapla przeprowadził wizytację kanoniczną Zakładu Spóźnionych Powołań Kapłańskich w Chełmnie.

1970 – Houssard zrobił plany wystroju kaplicy w domu Drukarnia Osny, podobne w swym kształcie kompozycyjnym do kaplicy w Collège Osny.

1977 – W dniach 19-20 II, w Domu Collège w Osny, obradowało Zebranie Regionalne. Z Rzymu przyjechał ks. radca generalny ks. Henryk Kietliński. W obradach uczestniczyli: ks. Zenon Modzelewski, superior, ks. Józef Sadzik, rektor z Paryża, ks. Stanisław Idziak, rektor w North Tonawanda, ks. Antoni Dębkowski, z Southampton w Anglii oraz ks. Stanisław Suwała, sekretarz regionalny i ks. Tadeusz Tomasiński, delegat. Delegatem na Zebranie Generalne został wybrany ks. Stanisław Suwała. 

Regia Miłosierdzia Bożego liczyła wtedy 41 członków: 34 księży, 4 braci i 3 kleryków, żyjących w 4. domach: Paryż (12 + 9 przynależnych do domu), Collège Osny (7), Drukarnia Osny (4) i North Tonawanda (8).

1978 – Odbył się zjazd rodziców pierwszego i drugiego kursu alumnów. Na to wydarzenie złożyły się: Msza św., spotkanie z ks. Rektorem, spotkanie rodziców i alumnów przy piosence religijnej, Misterium Męki Pańskiej.

Tego dnia Misterium Męki Pańskiej w Ołtarzewie obejrzało ok. 300 osób. 

– Ks. Stanisław Rudziński odprawił w Warszawie Mszę św. dla chorych współpracowników. Br. Adam Fułek prowadził dzień skupienia w Chylicach.

1980* – W Ołtarzewie odbyła się próba generalna Misterium Męki Pańskiej.

1981 – W dniach 18-19 lutego odbyło się w Ołtarzewie spotkanie duszpasterzy współpracowników. Przybyło 20 księży i trzech braci, reprezentujących 14 domów pallotyńskich: Chełmno, Częstochowę, Gdańsk, Lublin, Ołtarzew, Otwock, Poznań, Radom, Wadowice, Wałbrzych, Warszawę, Zakopane, Ząbki i Ząbkowice Śląskie. W zebraniu wziął udział wiceprowincjał ks. Jan Pałyga. Obradom przewodniczył ks. Stanisław Rudziński, pełniący obowiązki koordynatora duszpasterstwa współpracowników Polskiej Prowincji. Zebranie miało dwie części: sprawozdawczą i programową. Gościem zebrania był ks. Eugeniusz Leśniak SAC, który zwrócił się z prośbą o zaangażowanie współpracowników w sprawę nowych powołań do naszego Stowarzyszenia.

1981 – Z okazji 1500-lecia urodzin św. Benedykta zorganizowano w Seminarium spotkanie z ks. patrologiem drem Markiem Starowieyskim, profesorem Seminarium Duchownego w Warszawie. Najpierw w kościele seminaryjnym sprawowano o 18:00 liturgię eucharystyczną, której przewodził i homilię wygłosił ks. Starowieyski, a po kolacji odbyło się spotkanie w auli, gdzie ks. Profesor przedstawił postać św. Benedykta i jego „Regułę”.

1985 – W poznańskim szpitalu zmarł ks. Augustyn Werochowski (ur. 1910 w Antoniewie, w parafii Brusy, w diecezji chełmińskiej), rektor domu w Ołtarzewie w latach 1944-48. Za jego kadencji, pod niedokończonym kościołem i w piwnicach domu, umieszczono zakład typograficzny. 

Interesował się życiem prowincji, a w szczególności kochał Ołtarzew i seminarium. Był zawsze posłuszny, niezależnie od tego, kto był jego przełożonym. W pracy był obowiązkowy i systematyczny. Zawsze miał ustalony osobisty porządek dnia i wiernie go realizował, odmawiając brewiarz lub różaniec, czy odprawiając codzienne ćwiczenia duchowne, niezależnie od pełnionych funkcji. Wszyscy współbracia znali go jako człowieka prawego, z wielką kulturą i wyczuciem. Niewiele potrzebował dla siebie. Był bardzo oszczędny i skromny w stylu życia oraz postępowania.

1985 – W Poznaniu zmarła s. Celina Bławat (ur. 1915 w Żurawnie, w archidiecezji lwowskiej), pallotynka. Jako pielęgniarka służyła chorym i niepełnosprawnym.

1989 – Podczas niedzielnej Eucharystii ks. prowincjał Czesław Parzyszek wprowadził alumnów kursu trzeciego i czwartego w posługę lektora i akolity.

1994 – Po zakończeniu rekolekcji odbyło się w Seminarium wprowadzenie w posługę lektora i akolity. Ceremonii tej dokonał ks. Lesław Gwarek, prowincjał Prowincji Zwiastowania Pańskiego. Lektorami zostało 27 alumnów, a akolitami – 28 kleryków, z obydwu polskich prowincji.

1994* – Wieczorem w seminaryjnym teatrze odbyła się premiera Misterium Męki Pańskiej. Autorem scenariusza był ks. Franciszek Mickiewicz, sztukę wyreżyserował kl. Jacek Mikulski, a muzykę napisał kl. Tomasz Stefanowski. Misterium było wystawiane 7 razy i dodatkowo – w Areszcie śledczym przy ul. Rakowieckiej w Warszawie.

1996 – Gościem Seminarium był ks. Wiesław Niewęgłowski, krajowy duszpasterz Środowisk Twórczych. Po wieczornej Eucharystii, której przewodniczył, odbyło się spotkanie ze wspólnotą seminaryjną.

2008* – W kościele parafialnym Zesłania Ducha Świętego w Otwocku (ul. Żeromskiego) została odprawiona Msza św. pogrzebowa za ks. Antoniego Jarocha, b. rekolekcjonisty, kierownika Dyrektorium w Kościelisku, redaktora Pallottinum. Przewodniczył jej prowincjał ks. Zdzisław Słomka. Wygłosił też homilię, w której powiedział: „Za Twoje ofiarne życie […] pragnę Ci dzisiaj z serca podziękować. Dziękuję za wszelkie dobro, za modlitwy, sprawowane sakramenty, za przekazywane Boże słowo, za wierność do końca i za wszystko, czym ubogaciłeś Kościół, Stowarzyszenie i Ojczyznę”. Zmarły spoczął w kwaterze pallotyńskiej na Katolickim Cmentarzu Komunalnym przy ul. M. Andriollego w Otwocku.

2010 – Piątą rocznicę śmierci ks. Stanisława Kuracińskiego, sekretarza prowincjalnego ds. misji i organizatora misji pallotyńskich, uczczono sympozjum misjologicznym w Centrum Animacji Misyjnej w Konstancinie-Jeziornej. Zmarłego wspominali bpi: Henryk Hoser, Antoni Pacyfik Dydycz, Bronisław Bernacki, Kazimierz Romaniuk, współpracownicy, misjonarze, siostry zakonne i koledzy. Szczególnie warto podkreślić wystąpienie ks. Józefa Ciupaka, radcy prowincjalnego, który przedstawił fragmenty dokumentów Instytutu Pamięci Narodowej. Według nich ks. Kuraciński nie uległ współpracy z SB, chociaż przy okazji odbioru paszportu miał częsty kontakt z oficerami tego urzędu. Jeden z nich w notatce zapisał: „O pracy misyjnej i potrzebach misjonarzy opowiadał dużo i chętnie, ale gdy przychodziło do konkretnych informacji z życia zakonnego milczał”. Abp Hoser ukazał pracę kaznodziejską ks. Kuracińskiego i przypomniał, że zmarły nie bał się stosować nowych form głoszenia Ewangelii i potrafił czynić to przekonująco. Bp odesko-symferopolski Bronisław Bernacki za sugestią ks. Kuracińskiego podjął się rozszerzania kultu MB Fatimskiej i zawierzania jej wszystkich spraw. Podczas sympozjum zaprezentowano książkę-album ks. Jana Kupki, „Ks. Stanisław Kuraciński SAC w służbie misjom” (Ząbki 2011, słowo wstępne Grzegorz Młodawski), która w 32 rozdziałach przedstawia życie i działalność zmarłego sekretarza ds. misji.

2011 – W dniach 18-19 II odbyły się uroczystości 175.lecia Polskiej Misji Katolickiej we Francji. Zorganizowano Międzynarodowe Kolokwium pt. „Patrimoine polonais dans la Région Parisienne” w Collège des Bernardins, a w katedrze Notre-Dame de Paris koncelebrę pod przewodnictwem André kard. Vingt-Trois, abpa Paryża z przedstawicielami Episkopatu Polski i licznych księży. Uroczystości te połączono z jubileuszem 25.lecia posługi misyjnej ks. infułata Stanisława Jeża, rektora PMK we Francji. 

Polską Misją Katolicką we Francji kierowali pallotyni: ks. Franciszek Cegiełka (1937-1940; 1945-47) i ks. Czesław Wędzioch (1940-1945; rektor ad interim 17 IX-15 XI 1947).

2012 – W Paryżu, u księży lazarystów, w dniach 17-19 II, odbył się XIV Kongres Miłosierdzia Bożego zorganizowany przez pallotynów, we współpracy z pallotynkami i innymi zgromadzeniami zakonnymi, a także z dużą liczbą osób świeckich i ludzi dobrej woli. Temat Kongresu „Miłosierdzie Boże w różnych religiach” przybliżał ten przymiot Boga w różnych tradycjach duchowych: judaizmie, religiach Wschodu i Kościołach chrześcijańskich.

ks. dr Stanisław Tylus SAC, Pallotyński Instytut Historyczny