Prowincja Chrystusa Króla

PALLOTYŃSKI INSTYTUT HISTORYCZNY

Kalendarium Pallotyńskie na 27 października

2009 – Abp Józef Michalik, metropolita przemyski, dokonał uroczystego poświęcenia nowego kościoła pw. św. Józefa w Orelcu. Kościół został zbudowany w latach 2004-09 przez mieszkańców Orelca. W uroczystości uczestniczył ks. prowincjał Józef Lasak, kapłani diecezjalni z dekanatu Solina, władze gminne i samorządowe, prezesi i dyrektorzy wspierający budowę kościoła oraz mieszkańcy Orelca i parafii Bóbrka, w której od 1975 pracują pallotyni. W 2009 rektorem i proboszczem w Bóbrce był ks. Krzysztof Dudzik.

*******************************************************

Inne wydarzenia tego dnia:

1864 – Przeprowadzono kasatę klasztoru bernardyńskiego na Karczówce – ukaz carski, podpisany 27 X (8 XI), kasował prawie wszystkie klasztory w Królestwie Polskim. Poza kościołem i celą wikariusza, klasztor przejęły władze carskie. Znikła biblioteka klasztorna i archiwum. W klasztorze władze umieściły archiwum sądowe, a przy kościele władze duchowne utworzyły rektorat.

W chwili kasaty w klasztorze na Karczówce było 10 zakonników. Zostali przewiezieni do klasztoru etatowego w Wielkowoli (Paradyżu) [Warcie lub Kazimierzu Biskupim]. Jednego pozostawiono do obsługi kościoła. Był nim o. Kolumbin Piotrowski. Zmarł 16 II 1914 i został pochowany na cmentarzu Nowym w Kielcach.

Klasztor uczestniczył w powstaniu styczniowym. Spośród zakonników o. Antoni Majewski był kapelanem oddziału powstańczego – zginął w bitwie pod Grochowiskami, udzielając rannym ostatnich sakramentów. Innych pięciu, z gwardianem klasztoru, wzięło czynny udział w powstaniu. Dwóch sądzono za podburzające kazania, a wikariusza klasztoru – za poświęcenie krzyża, postawionego dla uczczenia pięciu poległych w powstaniu. Dwóch karnie przeniesiono do klasztoru w Paradyżu, jednego zesłano na osiedlenie do Kostromska, innego na miesiąc twierdzy w Modlinie i następnie pod nadzór policyjny, kolejnego – na twierdzę w Zamościu, a następnie na wydalenie z Królestwa i jeszcze jednego na więzienie. Tylko do dwóch brak informacji.

1878 – Ks. William Whitmee przyjął święcenia kapłańskie w kościele San Salvatore in Onda z rąk Raffaellego kard. Monaco la Valletta (†1896), wikariusza generalnego diecezji rzymskiej. Ks. Whitmee był generałem Stowarzyszenia w latach 1896-1903.

1880 – W Koślince, w parafii Tuchola, w diecezji chełmińskiej, urodził się Alojzy Hübner (+1922), późniejszy ksiądz-pallotyn, mistrz nowicjatu, współzałożyciel Pobożnego Stowarzyszenia Misyjnego na ziemiach polskich.

Przyszedł na świat w rodzinie Feliksa i Marcjanny z d. Stosik (Gierszewska po drugim mężu). Ojciec zmarł na gruźlicę. Nauki gimnazjalne odbywał w Chełmnie, skąd został wydalony przez władze niemieckie na słynnym procesie w Toruniu z powodu przynależności do tajnej organizacji polskich gimnazjalistów, której celem było pogłębianie znajomości literatury polskiej i ducha patriotyzmu. Udał się wówczas do Italii i tam w Masio ukończył szkołę średnią z maturą, a następnie wstąpił do Stowarzyszenia. Pierwszą profesję złożył 1 XI 1901.

1912 – Ks. Josef Kentenich, nie zgadzając się z tradycyjnymi metodami wychowawczymi (pruski Ordnung), wygłosił konferencję, podczas której położył nacisk na samowychowanie. W tym celu założył Związek Misyjny, który skupiał jego uczniów i wychowanków. Dwa lata później Związek przerodził się w Sodalicję Mariańską, otrzymując oficjalną zgodę od bpa diecezji trewirskiej. Wtedy też otrzymał do dyspozycji kapliczkę św. Michała Archanioła w Szensztat, na przedmieściu Vallendaru. W 1919 ks. Kentenich utworzył Szensztacki Związek Apostolski.

1927 – Klerycy: Józef Bogdan, Franciszek Cegiełka, Jan Maćkowski, Jan Szambelańczyk, Czesław Wędzioch, Józef Wróbel i Józef Zawidzki wyjechali na studia teologii na Gregorianum w Rzymie.

1927 – Klerycy z Ołtarzewa urządzili wycieczkę do Rokitna, gdzie przyjął ich ks. prałat Władysław Sędziakowski, 84. letni staruszek. „Odbudowuje on ponownie kościół. Była to niegdyś okazała świątynia, według planu Bellottiego, nadwornego architekta króla Jana Sobieskiego budowana, ale dokończona dopiero po 200-letniej przerwie przez ks. prałata Sędziakowskiego. Podczas wojny 1914 r. prawie z ziemią zrównana. Na kościół padło 650 pocisków armatnich, 3 razy przechodził z rąk do rąk. Podczas bombardowania ks. prałat Sędziakowski przebywał w podziemiach kościoła z garstką wiernych. Obok w kaplicy znajduje się cudowny obraz Najświętszej Maryi Panny z XV w., ocalony z pogromu, nieugodzony ani jedną kulą, choć cały ołtarz był potrzaskany. Obraz jest piękny i miły. Obok Rokitna nad rzeczułką znajdują się dwie wielkie mogiły. W jednej z nich spoczywa 750 Moskali oraz 5 oficerów” (z kroniki domu w Ołtarzewie).

1932 – W dniach 23-27 października gościł w Wadowicach na Kopcu ks. Anton Sybon, pallotyn z niemieckiej Prowincji Trójcy Świętej, pochodzący ze Śląska (Kreuzburg, ob. Kluczbork).

Razem z ks. Władysławem Baumgartem zwiedził 24 X Kraków i Wieliczkę.

1935 – W Niedzielę Chrystusa Króla, po nieszporach w kaplicy parkowej w Ołtarzewie, druhny KSMŻ urządziły przedstawienie, połączone ze śpiewem i deklamacjami na cześć Chrystusa Króla. Słowo Boże wygłosił ks. rektor Alfons Męcikowski.

1938 – Ołtarzew odwiedził ks. Jan Kapcia SAC z warszawskiej Pragi, przed swoim wyjazdem na studia biblijne do Rzymu.

– W Ołtarzewie, w nowym domu, zaczęto zakładać centralne ogrzewanie. Rozpoczęto wylewanie betonowych słupów pod kościół.

1945 – Ks. Leon Cieślak, poszukując w Poznaniu miejsca pod placówkę pallotyńską, znalazł mieszkanie u państwa Plucińskich przy ul. Wolsztyńskiej 29.

Ks. Ludwik Krawczyk uzyskał 12 grudnia tr. zgodę sufragana poznańskiego, bpa Walentego Dymka, na założenie domu pallotyńskiego w wynajętym 3-pokojowym mieszkaniu na piętrze przy ul. Wolsztyńskiej 29 (pallotyni mieszkali tam do 19 VI 1965, a następnie wyprowadzili się na ul. Przybyszewskiego 30; po nich na parter wprowadziły się pallotynki, dotychczas mieszkające przy ul. Bednarskiej 7). Przy ul. Wolsztyńskiej mieściła się też pierwsza kaplica parafialna (otwarcie tymczasowej kaplicy 23 XII 1945; zatwierdzenie granic parafii 28 I 1946).

1945 – Zelektryfikowano kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej w Gdańsku Wrzeszczu.

1946 – Ks. Eugeniusz Weron został radcą domu w Sucharach, w miejsce ks. Alojzego Żuchowskiego, mistrza nowicjatu, a ks. Piotr Granatowicz i ks. Piotr Magiera, radcami domu w Chełmnie.

1955 – Rada Prowincjalna wybrała ks. Alojzego Żuchowskiego, radcę prowincjalnego, na rektora domu warszawskiego (Do 1958).

1966 – październik – Po dwóch latach służby wojskowej powrócili do Seminarium w Ołtarzewie alumni z trzech ośrodków szkoleniowych (Opole, Szczecin, Gdańsk): Mirosław Drozdek, Piotr Marek, Julian Warzecha, Marian Wietrzyński, Stefan Potoniec, Stanisław Rudziński, Walenty Otrębowski, Henryk Kazaniecki, Kazimierz Czulak, Stefan Kajfasz, Tadeusz Łojas, Tadeusz Korbecki, Czesław Parzyszek, Paweł Góralczyk, Antoni Dębkowski, Adolf Religa i Czesław Pązik. Odprawili 6-dniowe rekolekcje i 3 XI odnowili profesję czasową (renovatio I) na ręce ks. Józefa Dąbrowskiego.

1974 – niedziela – Pallotyńscy współpracownicy z Milanówka, związani z Ołtarzewem od czasu br. Stanisława Gołębiowskiego (+1963), przybyli na niedzielną Mszę św. do Seminarium i obejrzeli sztukę „Sługa Don Kichota”. Podobnie było w każdą niedzielę października, kiedy do Ołtarzewa przybywała wielka liczba okolicznych współpracowników.

1977 – Reprezentacja ołtarzewskiego Seminarium rozegrała mecz piłki siatkowej z Seminarium warszawskim. Wygrali gospodarze, klerycy warszawscy: trzy do zera.

1980 – W Seminarium w Ołtarzewie odbyła się uroczysta inauguracja roku akademickiego 1980/1981. Liturgii eucharystycznej przewodniczył i homilię na temat życia apostolskiego wygłosił bp Edward Ozorowski, biskup pomocniczy w Białymstoku. Wśród gości był o. Jan Janczak, przedstawiciel Instytutu Tomistycznego OO. Dominikanów, były prowincjał tego zakonu, ks. dr Antoni Kurek z ATK, rozpoczynający w tym roku w Ołtarzewie wykłady z misjologii, ks. dr Marek Starowieyski, wykładowca patrologii i mistrz nowicjatu ks. Czesław Parzyszek. Wykład inauguracyjny na temat: „Rodzina w perspektywie lat 80.tych” wygłosił ks. dr Anastazy Bławat. Uroczysta immatrykulacja dokonana przez rektora Seminarium, ks. dra Romana Foryckiego, objęła 30. alumnów rozpoczynających pierwszy rok filozofii. Inauguracji roku akademickiego towarzyszyły też wydarzenia: mecz piłki nożnej, pomiędzy drużynami filozofii i teologii, a wieczorem tzw. „otrzęsiny” studentów pierwszego roku.

1980 – Ks. prowincjał Henryk Kietliński zwrócił się do odpowiednich władz o zezwolenie na reaktywowanie czasopisma „Królowa Apostołów”. Pozytywna odpowiedź nadeszła w 1981. Czasopismo zaczęło ukazywać się w marcu 1982 i pomimo wielu trudności związanych z dystrybucją, ukazywało się do podziału prowincji w nakładzie 27-35 000 egzemplarzy.

1985 – Odbyły się pierwsze Zaduszki w Montmorency z udziałem aktorów i artystów polskich: Daniel Olbrychski, Wojciech Pszoniak i inni. Była to inicjatywa pallotynów z Montmorency.

1988 – Alumni kursu szóstego zdawali w Ołtarzewie egzamin ogólny z teologii („rigorosum”).

1989 – Klerycy z Ołtarzewa, przy pięknej pogodzie, na okolicznych drogach „rozegrali swoisty Wyścig Pokoju”. W jeździe drużynowej na czas na dystansie 38 km wygrał kurs drugi w składzie: kl. Jan Oleszko, kl. Jerzy Bieńkowski, kl. Wiesław Laska i kl. Jacek Szwajgiel.

1990 – W Sanktuarium Matki Bożej Czarneckiej w Czarnej, bp Edward Materski, ordynariusz diecezji sandomiersko-radomskiej, odsłonił i poświęcił  tablicę upamiętniającą 10. rocznicę śmierci Sługi Bożego bpa Piotra Gołębiowskiego, czciciela MB Czarneckiej. Odprawił też Mszę św., poświęcił wizerunki Matki Bożej dla parafii dekanatu koneckiego, które później nawiedzały rodziny. W uroczystości wziął udział ks. prowincjał Czesław Parzyszek, licznie zgromadzone duchowieństwo, zwłaszcza z dekanatu koneckiego i przedstawiciele gminy Stąporków z burmistrzem na czele.

1991 – Pokryto dachem kościół pw. MB Wspomożenia Wiernych w Kutnie. Budowę świątyni rozpoczęto w 1989. Pallotyni objęli parafię  w 1993.

1992 – Po wcześniejszym podpisaniu umowy między Zarządem Prowincjalnym SAC a bpem tarnowskim i Zarządem Generalnym Sióstr Dominikanek (zob. pod 15 października), nastąpiło urzędowe przekazanie parafii MB Różańcowej w Białej Niżnej polskiej prowincji Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego. Dotychczasowy proboszcz ks. Ryszard Radoń przekazał parafię nowo mianowanemu proboszczowi ks. Mieczysławowi Lisowi w obecności m.in. delegata Kurii Diecezjalnej w Tarnowie, dziekana dekanatu Grybów i ks. prowincjała Czesława Parzyszka. Parafia liczyła 1100 wiernych. Utworzona została kilkanaście lat wcześniej przy kaplicy sióstr dominikanek. Pierwszym rektorem domu został ks. Stanisław Martuszewski. Polska prowincja obejmując parafię przyjęła na siebie obowiązek dokończenia budowy kościoła. Prowadził ją w latach 1992-2000 ks. proboszcz Tadeusz Łojas.

1996 – W programie I Polskiego Radia o godz. 22:00 została nadana audycja pt. „Oblicza dialogu”, poświęcona zmarłemu 30 V tr. ks. Zenonowi Modzelewskiemu. W audycji wzięli udział: Władysław Bartoszewski, Jerzy Giedroyć, Zofia Hertz, ks. superior Henryk Hoser, Tadeusz Mazowiecki, Krzysztof Michalski, Czesław Miłosz, Maciej Morawski, bp Alojzy Orszulik, Krzysztof Pomian, Krzysztof Rutkowski, Zofia Romanowiczowa, Andrzej Seweryn, Danuta Szumska, ks. Tadeusz Tomasiński i Adam Zagajewski. W realizacji audycji współpracował ks. Józef Andruszewski SAC.

1996 – Na Ukrainie wieczną konsekrację złożył ks. Paweł Hussakowski, przynależący do Delegatury na Ukrainie.

2001 – W Ołtarzewie odbyło się Sympozjum naukowe z okazji 60. rocznicy śmierci ks. Stanisława Szulmińskiego SAC. Odprawiono też uroczystą Mszę św., której przewodniczył ks. prof. Eugeniusz Weron SAC. Przy tej okazji, działalności i męczeńskiej śmierci ks. Szulmińskiego poświęcono szereg artykułów w prasie polskiej i zagranicznej. Ukazały się także pozycje książkowe, poświęcone męczennikowi łagrów sowieckich, apostołowi ekumenizmu i pojednania Kościołów wschodniego i zachodniego.

2009 – W Warszawie, w auli plenarnej Sekretariatu Episkopatu Polski odbyło się spotkanie sekretarzy męskich instytutów życia konsekrowanego oraz stowarzyszeń życia apostolskiego. Spotkanie zorganizował Sekretariat Konsulty Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich. Podczas spotkania ks. Witold Zdaniewicz SAC, dyrektor Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego przedstawił dorobek kierowanej przez siebie instytucji, zwracając uwagę na rolę jaką odgrywa statystyka oraz badania społeczne w życiu Kościoła. Dane zebrane przez Instytut przed 1989 są obecnie unikalnym źródłem informacji na temat stanu Kościoła katolickiego w Polsce w czasach komunistycznych, a zbierane dzisiaj, mogą służyć jako środek do przedstawiania tego, co Kościół czyni dla społeczeństwa.

2010 – W Sali Herbowej wiedeńskiego ratusza ks. Edward Daniel SAC, kanonik wiedeńskiej katedry św. Szczepana, został uhonorowany Złotą Odznaką za Zasługi dla Wiednia. Władze stolicy, a zarazem kraju związkowego, wyraziły uznanie za wieloletnie zaangażowanie ks. Daniela  na rzecz dialogu ekumenicznego i międzyreligijnego w jednej z największych i najtrudniejszych dzielnic Wiednia, gdzie pracował jako proboszcz. To z jego inicjatywy 17 I 2014, z okazji Dnia Judaizmu, odbyły się po raz pierwszy rozmowy żydów i chrześcijan na temat ich wiary. Ks. Daniel rozszerzył następnie tę inicjatywę także na muzułmańskich mieszkańców dzielnicy.

Ks. Edward Daniel od 1986 pracował w Wiedniu jako wikariusz, następnie od 1987 jako proboszcz parafii Matki Bożej Królowej Pokoju. W 1998 został członkiem Rady Kapłańskiej Archidiecezji Wiedeńskiej, w latach 1999-2009 pełnił funkcję dziekana dekanatu Favoriten, a od grudnia 2009 jest kanonikiem honorowym katedry Świętego Szczepana w Wiedniu i pierwszym Polakiem piastującym tę godność.

2012 – W Bundang, w Korei Południowej, przyjął święcenia kapłańskie Ji Hak Joseph Kim z Prowincji Zwiastowania Pańskiego. Święceń udzielił mu Mathias Ri Iong-hoon, biskup Suwon.

2018 – Ks. wiceprowincjał Waldemar Pawlik, przejął obowiązki rektora domu we Wrzosowie oraz obowiązki dyrektora ośrodka rehabilitacyjnego im. św. Wincentego Pallottiego.

ks. dr Stanisław Tylus SAC, Pallotyński Instytut Historyczny