Prowincja Chrystusa Króla

PALLOTYŃSKI INSTYTUT HISTORYCZNY

Kalendarium Pallotyńskie na 3 lipca

1977 – Odbył się Zjazd Katolicki w Osny, któremu przewodniczył Karol kard. Wojtyła, abp krakowski. We Mszy św. uczestniczyli też: bp André Rousset, ordynariusz Pontoise, ks. prałat  Zbigniew Bernacki, rektor Polskiej Misji Katolickiej we Francji, ks. Julian Humeński i ks. Witold Kiedrowski.

*******************************************************

Inne wydarzenia tego dnia:

1906 – Do Limburga powrócił z misji w Kamerunie ks. Alojzy Majewski. Na misjach przebywał w latach 1902-06. Przydzielono go do stacji misyjnej w nadbrzeżnym Kribi.

Pozwolenie na powrót do ojczyzny otrzymał dzięki ogromnej życzliwości ks. Maxa Kugelmanna, wówczas wyższego przełożonego Pobożnego Stowarzyszenia Misyjnego.

Ks. Majewski w 1907 wyjechał do Rzymu. Odtąd podlegał bezpośrednio generałowi. Wiosną tego roku, po otrzymaniu w Rzymie osobistej zgody generała na erygowanie placówki na ziemiach polskich (wbrew Radzie Generalnej), wraz z ks. Alojzym Hübnerem czynił starania o założenie domu w zaborze rosyjskim i austriackim (Kraków, Lwów).

1924 – Na Kopcu rozpoczęły się rekolekcje dla kleryków przystępujących do niższych i wyższych święceń kapłańskich.

1930 – Ołtarzew odwiedzili bracia: Władysław Nalborski i Stanisław Rżysko, którzy w latach 1928-30 przebywali w Stanach Zjednoczonych i zajmowali się kolportażem pallotyńskich publikacji.

1931 – W Ołtarzewie uroczyście zakończono rok akademicki. Mszę św. odprawiono w obrządku wschodnim.

– W murach Seminarium odbyło się Zebranie Prowincjalne (Konsulta Prowincjalna), na które przybyli: ks. superior Wojciech Turowski, ks. rektor Leon Bemke, ks. Franciszek Kilian i ks. senior Alojzy Majewski. Zebranie trwało do 8 lipca.

1932 – Wmurowano kamień węgielny pod kościół pw. św. Anny i Joachima w Gdańsku-Letniewie (niem. Lautenal). Budowa świątyni trwała w latach 1932-33. Kościół był filialnym kościołem Nowego Portu, a obsługiwali go kapłani z Nowego Portu na przemian z pallotynami, którzy przybywali tu z konwiktu przy ul. Klinicznej.

1937 – Ks. Augustyn Werochowski wyjechał do Lasek, aby w Zakładzie dla Ociemniałych zastępować przez miesiąc miejscowego kapelana.

1938 – Przy starej kaplicy w Montevideo, miejscowy arcybiskup, Antonio Maria Barbieri (†1979), otworzył terytorialną parafię dla wszystkich Polaków w Urugwaju. Proces tworzenia parafii (od 1932) trwał długo, ponieważ ogromne trudności stwarzali pallotyni niemieccy (przy Calle Paysandú 763). Ostatecznie VII Kapituła Generalna z 1937 przyznała polskim pallotynom prawo do utworzenia parafii przy San Antonino pod warunkiem uzyskania zgody ordynariusza, który zgodził się i mianował pierwszym proboszczem parafii ks. Józefa Chudzińskiego (był nim 1938-51). Parafia w momencie utworzenia liczyła ok. 7000 wiernych.

1938 – Ks. Norbert Pellowski i ks. Jan Nełkowski uczestniczyli w kościele parafialnym w Żbikowie w uroczystości wprowadzenia relikwii św. Andrzeja Boboli.

– Ks. Franciszek Kilian wygłosił kazanie w Zaborowie w dzień odpustu parafialnego ku czci Nawiedzenia NMP.

1950 – Wśród różnych gości składających w Ołtarzewie życzenia biskupowi nominatowi Wojciechowi Turowskiemu był bp Karol Niemira (+1965), sufragan diecezji pińskiej.

1951 – lipiec – Podczas wakacji klerycy pozostający w Ołtarzewie urządzali wycieczki do Żelazowej Woli, Wilanowa i innych okolicznych miejscowości.

1952 – Władze państwowe zlikwidowały Niższe Seminarium Duchowne w Wadowicach na Kopcu.

„Napad na Collegium 3 lipca 1952 r., w pierwszy piątek miesiąca, był dla nas, przynajmniej dla mnie, zaskoczeniem. […] Rano o ósmej grom spadł! Budynek Collegium otoczyło wcześniej potrójnym pierścieniem, jak to zrelacjonował będący na zewnątrz brat Dudek, 35 członków UB w cywilnych ubraniach […] Obcy ludzie – bez pokazania upoważnienia – zaczęli kręcić się po budynku, myszkować. Wróciłem do swego pokoju […]. Wtedy już zacząłem podejrzewać nieszczęście. Potem zdarzyło się najgorsze – judaszowa zdrada i słabość ludzka – jak na Górze Oliwnej. Weszło do mojego pokoju kilku uczniów, którzy pozostali na Kopcu i głosem wesołym spytało: „Czy Pan profesor czego nie potrzebuje? Przyniesiemy. Koniec z Kopcem!” Usunąłem ich ostro. Poszli „szukać” czegoś dla siebie. Teraz już wiedziałem, co się stało. Do południa panowie z UB przejrzeli cały majątek szkolny, jak biblioteka i gabinety, zarekwirowali nasze pomoce dla liceum ogólnokształcącego w Wadowicach, no i ktoś skradł przy sposobności kilka mikroskopów. Nagle po południu oznajmili, że rekwirują budynek na rzecz państwa, na szpital, i mamy się natychmiast wynosić, tj. przenieść z osobistymi rzeczami do części frontowej budynku, który wraz z kaplicą pozostawiono jeszcze pallotynom, tj. pokoje gościnne na dole i fragment sypialni na górze. Teraz zaczął się w rwetes pośpiesznej i spóźnionej przeprowadzki. Dwu księżom [Hadziewiczowi i Stefanowskiemu] i mnie nikt nie pomógł, bo owa dziesiątka uczniów przeszła na stronę zwycięskich napastników. Uczniom zrobiono zebranie i zaagitowano ich, że wszyscy pojadą do „szkoły dyrektorów”, bo oni są już uczeni, a dyrektorów „nam brak” […]. Połowa zdecydowała się nazajutrz „jechać na dyrektorów”, połowa chciała wrócić do domu […]. UB przekształciło gmach Collegium w kocioł: kto wszedł, był zatrzymany. Tak wpadło dwóch braci, którzy przyszli z ogrodu po jakieś narzędzia i potem pomagali sporo księżom. Tak wpadło wielu ludzi, przeważnie kobiety, które przywiozły z daleka „intencje”. Zostały internowane. Żadne lamenty, łzy, że dom, dzieci etc. nie pomogły. W gmachu Collegium był więc mały „sąd Boży”: stare kobiety lamentowały, my przenosiliśmy nasze rzeczy do pokoi gościnnych, niektórzy uczniowie trochę grabili. Pod wieczór zjawili się, przygotowani wcześniej, murarze, którzy na naszych oczach zaczęli szybko budować mur oddzielający część „państwową” od „kościelnej”. Rwetes zwiększył się, bo nas – głodnych, przemęczonych dźwiganiem rzeczy kolegów – księży – i własnych łóżek, szafek etc. zaczęto brutalnie poganiać. Ostatnie miały być zamurowane kręte schody na pięterko (od strony kaplicy), gdzie leżał umierający pierwszy prowincjał polskich pallotynów ks. Jan Maćkowski. Ks. Stefanowski prosił nowych właścicieli, by pozwolili zostawić na miejscu ks. Maćkowskiego, skoro tam ma być szpital. […] Nowi właściciele odmówili stanowczo. Musieliśmy znieść na dół po krętych wąskich schodach bezwolnego księdza Maćkowskiego na fotelu z poręczami. Każdy wstrząs groził śmiercią.

Następnego dnia, 4 lipca w sobotę o godz. 9.00 kocioł otwarto. Przeczytaliśmy w miejscowych gazetach i w „Gazecie Krakowskiej” gotowe już wcześniej artykuły, że na życzenie ludności w Wadowicach i innych miejscowościach władze zlikwidowały „znienawidzone ogniska ciemnoty i wstecznictwa”, czyli szkoły klasztorne, które przekazano państwu „dla dobra mas ludowych” […]. Dla nas, byłych nauczycieli Collegium, była to likwidacja też tragiczna: złamano naszą przyszłość, młodość, talenty, które tu się rozwijały tak pięknie […]. Nie mogliśmy też początkowo dostać nigdzie pracy” (wspomnienia profesora języka polskiego dra Karola Koska).

Uczniowie, przebywający na wakacjach otrzymali zawiadomienia z Kuratorium o likwidacji Collegium Marianum. Powiadomiono ich także o możliwości kontynuowania nauki w liceach państwowych. Przerwa w funkcjonowaniu Niższego Seminarium Duchownego w Wadowicach trwała do 1956, czyli do tzw. odwilży, kiedy pierwszym sekretarzem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej został Władysław Gomułka. Staraniem władz Stowarzyszenia zwrócono część domu. Można więc było pomyśleć o reaktywowaniu Collegium Marianum, co też uczyniono.

1955 – W Rzymie, w naszym kościele SS. Salvatore in Onda, abp Józef Gawlina, protektor emigracji polskiej, udzielił święceń kapłańskich diakonom: Zdzisławowi Guzewiczowi i Czesławowi Pietrzakowi.

1955 – Odbył się Zjazd Katolicki w Osny, organizowany jak corocznie w pierwszą niedzielę lipca przez ks. misjonarza Czesława Wędzioch. Było ok. 2500 osób. Po raz pierwszy przyjechała na uroczystość orkiestra górników polskich z Bruay. Sumę z asystą odprawił przy ołtarzu polowym ks. prałat Bolesław Szkiłądź, sekretarz nuncjatury polskiej z Paryża, a kazanie wygłosił ks. prałat Kazimierz Kwaśny, rektor Polskiej Misji Katolickiej we Francji. Po południu o godz. 17.00 bp Jean Rupp poświęcił 12. stację Drogi Krzyżowej. Po uroczystości popołudniowej odbył się „Vin d’honneur”, na którym był obecny mer Osny z całą radą gminną. Obecnych było ok. 20 księży niepallotynów, także ks. prałat Antoni Banaszak.

1966 – Odbył się Zjazd Katolicki w Osny połączony z uroczystościami Tysiąclecia i nawiedzeniem Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej (faktycznie rozpoczął się 1 VII o godz. 21.00). Uroczystą Mszę odprawił Pierre Veuillot, abp koadiutor archidiecezji paryskiej, delegat kard. Maurice Feltina. Kazanie wygłosił ks. Kazimierz Kwaśny, rektor PMK we Francji. Procesję z obrazem MB Częstochowskiej poprowadził Albert Malbois, bp pomocniczy z Wersalu. Odsłonięto też tablicę pamiątkową przy X. stacji Kalwarii, ufundowanej na Tysiąclecie przez Polonię z Dammarie-les-Lys i Melun. Odbyła się też uroczysta Akademia Tysiąclecia. Wystąpiła orkiestra polska „Echo” z Houdain (dep. Pas-de-Calais). W zjeździe uczestniczyło 10 000 Polaków.

1966 – Odbyła się koronacja cudownej figurki Matki Bożej w Bardzie Śląskim. Na uroczystości koronacyjne udała się pieszo większość mieszkańców domu w Ząbkowicach Śląskich.

1970 – Od 15 czerwca do 3 lipca ks. Józef Sadzik prowadził w kraju trzy serie rekolekcji dla polskich pallotynów, podejmując tematy: Solidarność z ludźmi, W sercu ludzkości, Stosunek do świata, Obowiązek poznania świata, Godność i świętość człowieka, Dzieło odnowy w Stowarzyszeniu, Dziedzictwo chrześcijańskie, Śladami Chrystusa. Przy tej okazji odwiedził: Chełmno, Ołtarzew, Ożarów Mazowiecki, Poznań i rodzinne Sułkowice.

1971 – Ks. Stanisław Gawryło, prefekt Seminarium wypłynął „Batorym” do Stanów Zjednoczonych.

1973 – Ołtarzew odwiedził ks. Eugeniusz Dutkiewicz, kapelan szpitala w Akademii Medycznej w Gdańsku i student teologii pastoralnej KUL.

1975 – Prowadzenie kroniki seminaryjnej w Ołtarzewie zakończył ks. Stanisław Chabiński, sekretarz ks. Rektora. Prowadził ją od początku października 1973. Jego rolę podjął ks. dr Stanisław Charchut.

1976 – Ks. rektor Jan Korycki wyjechał do Austrii, RFN i Szwajcarii na sympozjum pedagogiczne i naukę języka niemieckiego. Z upoważnienia Zarządu Prowincji złożył też oficjalną wizytę pallotynom szwajcarskim.

1977 – niedziela – W uroczystościach odpustowych w sanktuarium maryjnym w Hodyszewie brało udział trzech księży i dwóch kleryków z Ołtarzewa.

1978 – Ks. wicegenerał Alojzy Żuchowski odwiedził Seminarium w Ołtarzewie. Podzielił się też ze wspólnotą informacjami o pracach pallotynów w Rzymie.

– Ks. Józef Lisiak rozpoczął pierwszą serię rekolekcji dla współpracowników. Drugą serię rekolekcji rozpoczął 10 lipca – brało w niej udział 50 osób. Trzecia seria zaczęła się 17 lipca.

1981 – Pod kierunkiem ks. ekonoma Stanisława Orlickiego rozpoczęto w Ołtarzewie przebudowę stodoły na dom rekolekcyjny dla współpracowników pallotyńskich.

1988 – W Starogardzie Gdańskim zmarł ks. Paweł Drews (ur. 1908 w Starogardzie Gdańskim, w diecezji chełmińskiej), profesor Seminarium, rekolekcjonista.

W 1958 został posłany do Gdańska na placówkę przy ul. Elżbietańskiej, gdzie pełnił funkcję ojca duchownego domu i profesora teologii pastoralnej dla księży odbywających studia pastoralne po święceniach kapłańskich. Od 1962 pełnił funkcję rektora tego domu (do 1965). W 1968 został oddelegowany do Otwocka jako rektor domu oraz miejscowej publicznej kaplicy (do 1974). W 1974 został skierowany do Poznania, do duszpasterstwa. Był spowiednikiem wielu wspólnot sióstr zakonnych i alumnów Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Poznaniu.

Żył sprawami Stowarzyszenia do końca, czując się z nim związany i interesując się wszystkim. Pełnił w nim odpowiedzialne funkcje: wychowawcy gimnazjalistów, rektora, proboszcza, profesora i ojca duchownego. Potrafił dostosować się do nowego Prawa pallotyńskiego, do zmieniających się zwyczajów i zachowań społecznych, co widać było w życiu i w głoszonych przez niego konferencjach. Pozostał wierny ideałom do końca, tak jak Chrystus, wszystkich „umiłował do końca”.

2003 – Br. Mariusz Świerczyński powrócił do Polski. W ciągu trzech ostatnich lat wypełniał posługę zakrystiana przy kościele SS. Salvatore in Onda w Rzymie, we wspólnocie Domu Generalnego.

2005 – Abp Henryk Hoser przewodniczył Zjazdowi Katolickiemu w Osny.

2010 – W Yopougon, na Wybrzeżu Kości Słoniowej, ks. diakon Pierre Dibi Koffi przyjął święcenia kapłańskie z rąk bpa Jeana Salomona Lezoutié, koadiutora bpa Yopougon.

2011 – Księża diakoni z Regii Świętej Rodziny (Rwanda-Kongo): Alphonse Ndagijimana i Sebutitira Norbert Nsengiyumva przyjęli święcenia kapłańskie.

2016 – Odbył się 71. Katolicki Zjazd Polonii w Osny pod hasłem „Jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski”. Uroczystej Mszy św. przy grocie przewodniczył Adam Wodarczyk, bp pomocniczy archidiecezji katowickiej. W części artystycznej wystąpiły zespoły z Biłgoraja (grupa Acord z programem dla dzieci, Aleksander Kamedulski, Karol Dobrowolski i Przyjaciele).

ks. dr Stanisław Tylus SAC, Pallotyński Instytut Historyczny