Prowincja Chrystusa Króla

PALLOTYŃSKI INSTYTUT HISTORYCZNY

Kalendarium Pallotyńskie na 30 września

2017 – Pallotyński dom w Gdańsku przy ul. Marii Skłodowskiej-Curie 3b, rozpoczął tego dnia pierwszy etap jubileuszu 90-lecia obecności pallotynów w tym mieście. Rozpoczął się on o godz. 16.30 referatem ks. Stanisława Tylusa SAC. Prelegent mówił o wielorakiej działalności duszpasterskiej, jak również wychowawczej i charytatywnej Księży Pallotynów w tym miejscu w latach 1927-2017.

O godz. 18.00 Mszy św. przewodniczył i homilię okolicznościową wygłosił radca prowincjalny, ks. Wojciech Więcław SAC. Współkoncelebransami byli ks. Stanisław Tylus i ks. Marek Kożak, rektor domu i proboszcz miejscowej parafii Matki Bożej Częstochowskiej i św. Wincentego Pallottiego. Po Mszy św. odbył się koncert, który poprowadził p. Bogusław Olszanowicz.

*******************************************************

Inne wydarzenia tego dnia:

1849 – W dniach 30 IX – 7 X ks. Wincenty Pallotti prowadził rekolekcje dla członków Kongregacji.

1865 – Kongregacja ds. Biskupów i Zakonników przyjęła rezygnację ks. Ignacego Auconiego ze stanowiska przełożonego generalnego Stowarzyszenia. Powyższa Kongregacja zarządziła przeprowadzenie wizytacji kanonicznej Stowarzyszenia i mianowała wizytatora apostolskiego w osobie bpa Michała Celsia.

1922 – wrzesień – Na Kopcu odbyły się rekolekcje dla postulantów (w pierwszej połowie miesiąca), dla nowicjuszy przed pierwszą profesją, braci i kleryków (w drugiej połowie miesiąca). Postulanci otrzymali sutannę z rąk ks. superiora Alojzego Majewskiego.

1929 – Część nowicjuszy drugiego kursu wyjechała do Chełmna, a stąd po kilkudniowym odpoczynku, wyruszyli z kolportażem książek i czasopism na teren województwa pomorskiego.

1934 – Zakończyła się dzierżawa „Fundum” w Ołtarzewie. Pallotyni opróżnili z inwentarza żywego zabudowania gospodarcze przy parku. Planowano budowę stajni w ogrodzie.

– Do Seminarium przybył ks. diecezjalny Wojciechowski i pozostał do 14 X, przygotowując się do złożenia przed doktoratem egzaminu z teologii.

1937 – Od 24 do 30 września klerycy oraz ks. profesor Franciszek Kilian i ks. ekonom Norbert Pellowski odprawiali w Ołtarzewie rekolekcje roczne. Głosił je ks. Stanisław Czapla.

– Przez cały dzień i noc kładziono betonowy sufit nad refektarzem nowo budowanego gmachu seminaryjnego w Ołtarzewie.

1938 – Ołtarzew odwiedził ks. proboszcz Tomasz Mącior SAC z Nowosad na Polesiu. W końcu VIII 1936 został tam rektorem kościoła i domu pallotyńskiego, a od 8 XII tego roku pierwszym proboszczem rezydującym na miejscu (proboszcz parafii nowosadzkiej rezydował w Leśnej; a następnie bp piński Kazimierz Bukraba ustanowił nowe granice parafii i wydzielił z niej parafię). Parafia liczyła ok. 1200 wiernych. Ks. Tomasz zajmował się tam także medycyną, lecząc swoich parafian, jak i prawosławnych, zdobywając w ten sposób wielkie zaufanie miejscowej ludności. Starał się żyć w wielkiej zgodzie z prawosławnymi, ale sprzeciwiał się stanowczo małżeństwom mieszanym zawieranym w cerkwi. Rozbudował kościół parafialny, odremontował plebanię i zakupił dzwon. Założył ochronkę dla dzieci (podobnie jak w Warszawie) i wybudował dom parafialny dla Akcji Katolickiej. Zajął się szczególnie młodzieżą, dla której organizował różne kursy. Dla biednych parafian inicjował pomoc materialną. Założył też stowarzyszenie Caritas.

– Ks. Stanisław Czapla wyjechał na zjazd zelatorów do Bydgoszczy.

1939 – Nowo mianowany prezydent Rzeczpospolitej Władysław Raczkiewicz został zaprzysiężony w Paryżu przez ks. Franciszka Cegiełkę, rektora Polskiej Misji Katolickiej we Francji. Ks. Cegiełka przybył do polskiej ambasady na zaproszenie ambasadora Juliusza Łukasiewicza, z ewangeliarzem i krzyżem, na które nowo mianowany prezydent Rzeczpospolitej złożył przysięgę w obecności generała W. Sikorskiego i członków nowego rządu.

1939 – Pallotyńska kaplica na Młodzianowie w Radomiu, zniszczona w czasie kampanii wrześniowej 1939, została odbudowana i oddana tego dnia do użytku. Kaplicę rozbudowywano jeszcze kilkakrotnie. Parafię przy niej erygował 30 IV 1946 bp Jan Kanty Lorek.

1941 – W niemieckim obozie koncentracyjnym w Auschwitz zmarł Antoni Boniecki, kucharz, pracownik świecki, którzy utrzymywał się przy Seminarium w Ołtarzewie. Został aresztowany 16 V 1941 przez Gestapo, a po przesłuchaniu, wraz z 7. członkami Seminarium wywieziony tego dnia na Pawiak w Warszawie (dziś nieistniejący budynek przy ul. Dzielnej), a potem, 28 maja, do Auschwitz, dokąd dotarł z innymi następnego dnia. Przyjechał do obozu w jednym transporcie razem z o. Maksymilianem Marią Kolbe. Boniecki otrzymał numer więzienny 16880.

1945 – Nowym proboszczem parafii ołtarzewskiej z siedzibą w Ożarowie, po ks. Romualdzie Kozłowskim, został ks. Emilian Skrzecz (funkcję tę pełnił do 28 grudnia 1970). Po nim, 1 stycznia 1971 parafię w Ożarowie (dawniej w Ołtarzewie) przejęli pallotyni.

1947 – Ksiądz prowincjał Stanisław Czapla w zawiadomieniu, wydanym tego dnia, napisał, że br. Gustaw Lipiński „zmarł na pewnym probostwie, gdzie w ostatnich latach stale przebywał”.

Ostatecznie nieznane są okoliczności jego śmierci. Ks. Walerian Siuda w liście do prowincjała (Gliwice, 30 I 1948) pisał, że br. Gustaw zmarł śmiercią naturalną na probostwie w Berezie Kartuskiej i został tam pochowany. Wiadomość tę miał otrzymać od kierownika tamtejszej szkoły, a potwierdzenie zgonu od innej osoby. Redagowane przeze mnie „Liber mortuorum” przytacza datę śmierci: 4 grudnia 1939.

1964 – Ks. Feliks Folejewski rozpoczął wykłady teologii dogmatycznej w Seminarium w Ołtarzewie i podejmował prace duszpastersko-rekolekcyjne w seminariach duchownych, domach zakonnych, wspólnotach i parafiach, zarówno w Polsce, jak i zagranicą. Od 1966 zaczął pracę w duszpasterstwie Ruchu Apostolskim „Rodzina Rodzin”, która stała się jego pasją życia.

1967 – Ks. Roman Tarka rozpoczął pracę kapelana urszulanek Unii Rzymskiej w Bardzie Śląskim. Od 1971 był duszpasterzem w Gdańsku, w domu przy ul. Elżbietańskiej.

1971 – Ks. dr Witold Zdaniewicz powrócił z Międzynarodowego Kongresu Socjologów w Opatija w Jugosławii (obecnie miasto w Chorwacji, na półwyspie Istria).

1972 – Tego dnia upłynął ostateczny termin zgłaszania się do pracy misyjnej w Rwandzie. Na apel prowincjała zgłosiło się 18. księży, z których Rada Prowincjalna wybrała 12., ale stan zdrowotny uszczuplił tę grupę do 10.

1973 – Ks. Tadeusz Gliński zakończył pracę kronikarza ołtarzewskiego domu. Nowym kronikarzem został ks. Stanisław Chabiński, sekretarz rektora Seminarium.

1977 – W Ołtarzewie odbyło się zebranie księży, na którym zapoznano się z projektem nowego domu dla księży. Zainteresowani wyrazili też swoje uwagi.

– Klerycy: Alfred Dyr, Stanisław Omiotek, Wojciech Tomkiel, wzięli udział w dorocznym sacrosongu który odbył się w Kaliszu.

– Nowym koordynatorem Wspólnoty Misyjnej w Seminarium został kl. Stanisław Stawicki.

– W dniach 29 – 30 września klerycy nie mieli wykładów, z racji akcji wykopu ziemniaków i innych prac. Akcję ziemniaczaną zakończono ogniskiem i śpiewem.

– W Ołtarzewie zakończono roboty dachowe głównego domu, trwające od lipca br.

1978 – Rada Prowincjalna zaakceptowała decyzję zebrania domowego z North Tonawanda (odbyło się w III 1978 pod przewodnictwem superiora Regii Miłosierdzia Bożego) o przejściu tego domu z Regii do Prowincji Chrystusa Króla. Uchwałę Rady Prowincjalnej zatwierdziła Rada Generalna.

1979 – Ks. rektor Roman Forycki i ks. Kazimierz Czulak wzięli udział w uroczystej inauguracji roku akademickiego w Pieniężnie, połączonej z sesją naukową dla uczczenia 100. rocznicy pierwszego wyjazdu werbistów na misje do Chin.

1979 – Z nowych inwestycji gospodarczych wykonano w Ołtarzewie: – Aulę pod kościołem wyposażono w dalszy urządzenia elektryczne i kolejne reflektory;

– Dawną jadalnię pracowników świeckich przerobiono odpowiednio i dostosowano do kuchni;

– W dużym holu ogrodniczym wybudowano nowy osobny pokój dla br. Józefa Mazurka;

– Wokół wiaty na koks położono płytę cementową;

– Oddano do użytku pomieszczenie, które zostało świetlicą dla pracowników świeckich;

– Zamontowano trzy duże bojlery na ciepłą wodę – dwa w gmachu głównym i jeden duży w nowej kotłowni;

– Zelektryfikowano wszystkie nowo wybudowane pomieszczenia gospodarcze i oświetlono teren przy tych zabudowaniach;

– Podłączono pod kotłownię cieplarnię i inne pomieszczenia ogrodnicze;

– Dla planowanego nowego domu zakupiono materiały: grzejniki, parkiet, blachę i żelazo.

1980 – Br. Andrzej Duda obchodził w Wadowicach złoty jubileusz profesji.

1983 – W Wadowicach na Kopcu, przy udziale współbraci z wielu domów, najbliższej rodziny oraz wiernych z okolicy, odbył się pogrzeb br. Andrzeja Dudy. Mszy koncelebrowanej przewodniczył i homilię pogrzebową wygłosił ks. prowincjał Henryk Kietliński. Zmarły został pochowany na pallotyńskim cmentarzu na Kopcu.

1986 – W kościele seminaryjnym w Ołtarzewie odprawiono Mszę pogrzebową za zmarłego ks. Bronisława Liedtke. Wzięło w niej udział 67. kapłanów oraz dwóch księży duszpasterzy z Legionowa. Przybyła też duża grupa sióstr zakonnych i delegacja parafian z Gorynia. Ksiądz Bronisław został pochowany w kwaterze pallotyńskiej na cmentarzu ołtarzewskim zgodnie z jego życzeniem („Tyle lat żyłem poza wspólnotą, chciałbym choć spocząć we wspólnocie” – słowa, które skierował do swego przełożonego).

1988 – W szpitalu w Warszawie zmarła s. Katarzyna Wardynszkiewicz (ur. 1956 w Sopocie), pallotynka, poetka. Całe życie s. Katarzyny było nieustannym zapominaniem o sobie, a życiem dla innych, w pamięci których pozostała jako siostra okazująca swoje wrażliwe serce, cierpliwość i posługę. Pozostawiła wiersze, które wydano pt. „Nie ja wyznaczam godzinę… Wiersze i inne utwory z lat 1980-88”, wybór i oprac. Mirosława Włodarczyk SAC, wybór i oprac. aforyzmów Aleksandra Iwanowska (Warszawa 1998).

We mszy pogrzebowej uczestniczyło 12 księży, m.in. ks. Jerzy Błaszczak SAC. W homilii pogrzebowej ks. Roman Forycki powiedział o niej m.in.: „Dla wielu była człowiekiem zaufania. Sama bardzo cicha i raczej małomówna w towarzystwie. W kontaktach osobistych z ludźmi czuła się jak gdyby w swoim żywiole. Pracowała w Telefonie Zaufania. Jeszcze w postulacie w nim się udzielała. Sam Pan Bóg wie jakie rozmowy prowadziła i ilu ludziom pomagała. […] Szczególnie wrażliwa na punkcie kontaktu z Bogiem. Odmawiała wszystkie modlitwy zakonne, nawet gdy przychodziło jej to bardzo trudno. Chciała być wierna przede wszystkim swojemu Oblubieńcowi. Na spotkanie z Nim się śpieszyła. Chciała, by klepsydra po jej śmierci nie miała czarnej obwódki. Nie chciała smutnych napisów na nekrologach, jak np. „po długiej i ciężkiej chorobie”, czy „pogrążeni w smutku”. Chciała, by w nekrologu było coś takiego, by wszyscy mogli się uśmiechnąć, by ludzie nie bali się śmierci i dlatego, taki nastrój w liturgii, biały kolor szat liturgicznych. Dlatego czujemy się jakby zaproszeni na gody”.

1989 – Studia filozoficzno-teologiczne w Ołtarzewie rozpoczęło trzech alumnów z Delegatury Polskiej Zgromadzenia Misjonarzy Krwi Chrystusa: Karol Michalski (VI rok studiów), Jarosław Jabłoński (II rok) i Marek Kujawa (I rok).

1990 – Pallotyni na Ukrainie rozpoczęli pracę w Kamiennym Brodzie, początkowo dojeżdżając z Dowbysza.

1990 – W Ostrołęce br. Tadeusz Kochanek złożył wieczną konsekrację na na ręce ks. prowincjała Czesława Parzyszka.

1990 – Br. Waldemar Paszek złożył konsekrację wieczną w kościele parafialnym w Mysłowicach-Janowie na ręce ks. Jerzego Firczyka, administratora prowincjalnego.

1990 – wrzesień – Ks. Lucjan Balter otrzymał w Belwederze nominację na stanowisko profesora nadzwyczajnego. Nominacji udzielił mu prezydent Polski Lech Wałęsa.

1992 – Decyzją Rady Prowincjalnej ks. Franciszek Gomułczak został delegatem prowincjała na Ukrainę.

1995 – W Ołtarzewie bp Władysław Miziołek przewodniczył uroczystej Eucharystii z racji jubileuszu 200. rocznicy urodzin św. Wincentego Pallottiego. W uroczystościach uczestniczyli duszpasterze miejscowego dekanatu Laski.

1998 – Gościem Seminarium był bp Kizito Bahujimihigo, ordynariusz diecezji Ruhengeri w Rwandzie, pasterz diecezji umęczonej wojną. W godzinach wieczornych biskup spotkał się z alumnami, opowiadając o realiach i potrzebach pracy misyjnej w Rwandzie. W Seminarium działa Wspólnota misyjna wspomagająca misjonarzy swoją modlitwą.

1999 – Misjonarz, ks. Paweł Majewski SAC spotkał się z alumnami Seminarium.

2000 – W Zakopanem współbracia kończący drugi rok nowicjatu złożyli pierwszą konsekrację w Stowarzyszeniu. Wraz z nimi, po raz pierwszy w historii Stowarzyszenia, przyrzeczenia swoje złożyli współbracia studiujący we Lwowie.

2003 – W Ołtarzewie niespełna setka alumnów Seminarium rozpoczęła nowy rok akademicki. Mszy św. przewodniczył ks. rektor Marian Kowalczyk. Wśród studentów była grupa 21 kleryków, rozpoczynających pierwszy rok akademicki; przybyli oni do Ołtarzewa już 3 września.

2016 – W Gdańsku odbyły się uroczystości pogrzebowe ks. Czesława Murawskiego, rekolekcjonisty i misjonarza ludowego. Mszy św. przewodniczył bp Zbigniew Zieliński, który w homilii pożegnalnej przypomniał wszystkim uczestnikom (pallotynom, księżom diecezjalnym i zakonnym, osobom życia konsekrowanego oraz licznie zebranym osobom świeckim: rodzinie, przyjaciołom i sympatykom uczestniczącym we Mszy) o zasługach, jakie – dla Kościoła powszechnego i obu polskich prowincji – wniósł swoją 57-letnią posługą kapłańską śp. ks. Czesław. Odczytano listy kondolencyjne ks. generała Jacoba Nampudakama oraz ks. prowincjała Adriana Galbasa. Ceremonii pożegnalnej na cmentarzu przewodniczył wiceprowincjał ks. Adam Kamizela. Ks. Czesław spoczął w pallotyńskiej kwaterze, na Cmentarzu Centralnym Srebrzysko w Gdańsku.

2017 – W Muzeum Archidiecezji Warszawskiej zakończyła się wystawa „Sztuka krzyża. Krzyż w sztuce”, z akcentami pallotyńskimi. Prezentowała ona ponad 70 różnorodnych prac, 50. artystów polskich i zagranicznych. Na wystawie znalazły się dwie prace naszego współbrata z Paryża, ks. Witolda Urbanowicza SAC: „Golgota” i „Ukrzyżowanie”. Wystawę można było zwiedzać od wieczora 23 marca 2017, kiedy miał miejsce wernisaż inaugurujący wystawę.

Ponadto na wystawie obecny był akryl na płótnie p. Artura Majki, mieszkającego od ponad 20 lat nad Sekwaną i zaprzyjaźnionego z pallotynami z rue Surcouf (niektórzy z nich nazywają go „pallotyńskim bratem mniejszym”). Na wystawę trafił też słynny Krucyfiks Władysława Hasiora, który na co dzień znajduje się w Sali konferencyjnej Centre du Dialogue przy rue Surcouf. Wystawie towarzyszył bogato ilustrowany „Katalog”, poświęcony kwestii historycznego, artystycznego i duchowego znaczenia krzyża oraz jego obecności w sztuce na przestrzeni wieków, aż do czasów współczesnych. Jednym z autorów znajdujących się tam tekstów jest ks. Marek Wittbrot SAC z Paryża („Krzyż – Drzewo Śmierci czy Życia” – s. 43-73).

Wystawa „Sztuka krzyża. Krzyż w sztuce” prezentowana była od listopada 2016 do lutego 2017 w salach galerii znajdujących się w słynnej artystycznej dzielnicy Paryża – Marais i cieszyła się dużym sukcesem.

ks. dr Stanisław Tylus SAC, Pallotyński Instytut Historyczny