Prowincja Chrystusa Króla

PALLOTYŃSKI INSTYTUT HISTORYCZNY

Kalendarium Pallotyńskie na 8 lipca

2013 – Ks. Stanisław Martuszewski przeżywał 100. rocznicę urodzin, najpierw o godz. 11.00 w obecności władz administracyjnych i cywilnych miasta Otwocka, a następnie o godz. 12.00 została odprawiona Msza, której przewodniczył ks. Czesław Parzyszek.

Świętowanie Jubileuszu 100.lecia urodzin ks. Martuszewskiego parafia i wspólnota otwocka rozpoczęła już 23 VI. Tego dnia blisko 40. współbraci celebrowało Mszę św. pod przewodnictwem abpa Henryka Hosera, bpa warszawsko-praskiego, w gronie rodziny pallotyńskiej. Obecni byli wyżsi przełożeni obu polskich prowincji: ks. prowincjał Józef Lasak i ks. prowincjał Adrian Galbas, radca Regii Świętej Rodziny z Rwandy-Konga ks. Stanisław Filipek, delegat prowincjała z Ukrainy ks. Stanisław Kantor, przedstawiciel Regii Matki Bożej Miłosierdzia z Brazylii, ks. Jan Sopicki. We Mszy uczestniczyli licznie zgromadzeni parafianie, goście ze wspólnot, w których pracował ks. Jubilat, szczególnie z Ożarowa Mazowieckiego, z ks. proboszczem Janem Latoniem.

Jubilat zmarł 31 XII 2013 w Otwocku. Był najdłużej żyjącym pallotynem z Prowincji Chrystusa Króla.

*******************************************************

Inne wydarzenia tego dnia:

1910 – Ks. diakon Josef Kentenich SAC przyjął święcenia kapłańskie z rąk wikariusza apostolskiego w Kamerunie, bpa Heinricha Vietera SAC. Przez rok uczył łaciny i niemieckiego w Ehrenbreitstein, a w latach 1912-19 był ojcem duchownym w nowo wybudowanym gmachu Wyższego Seminarium Duchownego w Vallendar-Szensztat.

1923 – W Buczaczu, święcenia kapłańskie z rąk bpa kamienieckiego, Piotra Mańkowskiego, przyjął diakon Stanisław Szulmiński (sługa Boży; +1941). W 1928, w Ołtarzewie wstąpił do Pobożnego Stowarzyszenia Misyjnego. Zasadniczą zatem decyzją wstąpienia Szulmińskiego do pallotynów była idea pojednania Kościołów, obecna wyraźnie w życiu Wincentego Pallottiego, który też zabiegał, aby jak najprędzej nastała jedna owczarnia i jeden Pasterz.

1934 – Bp Stanisław Gall, sufragan warszawski, udzielił Sakramentu Bierzmowania w parafii w Zaborowie. Z tej okazji na spowiedź do Zaborowa wyjechał ks. rektor Alfons Męcikowski. Dzień wcześniej pomagali w spowiedzi: ks. Antoni Purol i ks. Józef Kotlęga.

1935 – Na zaproszenie franciszkanów z Niepokalanowa wyjechali tam księża: Augustyn Zaraza, Alfons Pellowski i Norbert Pellowski. „Przyjęto ich bardzo serdecznie. Zwiedzili szczegółowo cały klasztor. Oprowadzał ich o. przeor i o. redaktor „Rycerza Niepokalanej” [o. Florian Koziura]. Razem z nimi zwiedzał wszystkie zabudowania J.E. Ks. Biskup [Leon] Wetmański, sufragan diecezji płockiej, z bratem swym, księdzem z Chicago (Ameryka Półn.)” (z kroniki ołtarzewskiej).

1935 – W dniach 8-11 lipca kl. Konstanty Kobielus brał udział w pielgrzymce z Wieprza do Częstochowy.

1939 – Abp Stanisław Gall, jako wikariusz kapitulny archidiecezji, erygował w Ołtarzewie parafię przy kaplicy parkowej. Proboszczem został mianowany ks. Romuald Kozłowski, kapłan archidiecezji warszawskiej (instalacja proboszcza odbyła się 13 VIII 1939 i funkcję tę pełnił do 14 IX 1945). Dworek-kaplica i mieszkanie proboszcza spłonęły 8 IX 1939.

1939 – Na polecenie przełożonych ks. Bronisław Wiater wyjechał do Francji, gdzie pracował wśród polskiej emigracji. Był proboszczem polskiego kościoła MB Wniebowziętej w Paryżu; obsługiwał również kilka innych polskich placówek duszpasterskich pod Paryżem, wykonując obowiązki kapelana więźniów oraz szpitali.

1940 – Ks. Wojciech Turowski, radca i sekretarz generalny, przybył do Lizbony, skąd utrzymywał łączność z całym Stowarzyszeniem, jako delegat generalny dla wszystkich domów i prowincji, pozbawionych bezpośredniej łączności z Zarządem Generalnym. Mieszkał tam w domu prywatnym, a po śmierci swego przyjaciela, bpa chełmińskiego Stanisława Okoniewskiego (1 V 1944), przeniósł się do jego mieszkania. W Lizbonie jako kierownik Dzieła św. Rafała prowadził działalność na rzecz tysięcy uchodźców: duchownych, świeckich i Żydów katolików, ofiar prześladowania hitlerowskiego i faszyzmu Mussoliniego, umożliwiając im przedostanie się do Ameryki lub krajów neutralnych. Będąc członkiem miejscowego Polskiego Komitetu Pomocy Uchodźcom (do IX 1941), a także Delegatury Rady Polonii, organizował pomoc dla uchodźców wojennych z kraju, przede wszystkim dla żołnierzy i ich rodzin, pośredniczył ponadto w przesyłaniu paczek do okupowanego kraju. Z tą pracą wiązała się szeroka korespondencja i liczne wizyty. Był też duszpasterzem Polaków (odprawiał dla nich nabożeństwa w Lizbonie w każdą niedzielę 14 VIII 1940 – 17 II 1946; najpierw w kościele przy kościele São Pedro de Alcantara, gdzie na życzenie kard. Manuela Gonçalvesa Carejeiry spełniał też funkcję kapelana sióstr z Congregação de Apresentação de Maria) i kapelanem Poselstwa Polskiego (Delegatura Polskiego Rządu w Londynie). Utrzymywał kontakt z internowanym prymasem Augustem Hlondem. Jego działalność zyskała uznanie w polskim i portugalskim środowisku. Wydawał urzędowe czasopismo w języku łacińskim, które rozsyłał po różnych domach pallotyńskich. Wszystkie te prace były monitorowane przez wywiad niemiecki, który naciskał rząd portugalski, by wydał ks. Turowskiemu urzędowy nakaz opuszczenia tego kraju. Ta ciągła obawa o innych i siebie oraz wynikające stąd napięcia psychiczne przyczyniały się do powstawania u niego różnych chorób. Ostatecznie Lizbonę opuścił 21 II 1946.

1945 – W Cambrai, ks. diakon Szczepan (Etienne) Sumela otrzymał święcenia kapłańskie i został wikariuszem w Aniche-Nord. W latach II wojny światowej ks. Sumela odbywał studia seminaryjne w Cambrai. W 1947 wstąpił do Stowarzyszenia. Zmarł w 2002.

1946 – W kaplicy Matki Bożej Częstochowskiej w Gdańsku ks. rektor Franciszek Bogdan odprawił nabożeństwo za poległych w akcji „Ostra Brama” w Wilnie. W nabożeństwie wzięło udział bardzo dużo obecnych w Gdańsku Wilnian. Do uczestników nabożeństwa przemawiał też krótko celebrans.

Operacja „Ostra Brama” miała miejsce w nocy z 6 na 7 lipca 1944 i doprowadziła do oswobodzenia miasta Wilna. Wzięły w niej udział oddziały Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego i Podokręgu Nowogródzkiego wspólnie z Armią Czerwoną. Po zdobyciu miasta Sowieci rozbroili żołnierzy Armii Krajowej, a następnie większość z nich wraz z dowódcą Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, pułkownikiem Aleksandrem Krzyżanowskim „Wilkiem” (+1951), podstępnie uwięzili i internowali.

1947 – W Ołtarzewie odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Prowincjalnej nowego składu: ks. Stanisław Czapla, prowincjał i radcy – ks. Józef Wróbel, ks. Stanisław Wierzbica (został też ekonomem prowincjalnym), ks. Józef Dąbrowski i ks. Alojzy Arendt, sekretarz prowincjalny (od stycznia 1947 spełniał funkcję sekretarza diecezjalnego „Caritas” w Sopocie); ks. radca Jan Maćkowski przebywał w Warszawie, ul. Skaryszewska 12. Obrady pierwszej Rady Prowincjalnej trwały przez trzy dni.

Dom w Ołtarzewie stał się przejściowo siedzibą Zarządu Prowincjalnego. Odpowiednią zgodę wyraziła Rada Generalna pismem z 31 lipca tr.

1947 – Ks. Paweł Drews został mianowany rektorem (funkcję objął 31 VII 1947 i pełnił ją do VII 1950), a następnie proboszczem w Poznaniu (11 lat). Zakupił w Toruniu wielki poniemiecki barak, który przeznaczył na kościół w miejsce dotychczasowego. Poświęcenie nowego obiektu nastąpiło 18 XII 1947. Dawny kościół powierzono wydawnictwu, które przeniesiono tu z Ołtarzewa na początku 1948 i nazwano Pallottinum. Tuż obok kościoła zbudowano halę maszyn dla drukarni. Wydawnictwo posiadało własną księgarnię przy ul. Focha. Przy placówce pallotyńskiej działały: Caritas, przychodnia dla matki i ambulatorium dentystyczne.

1947 – Ks. Edmund Winklarz, od 1946 rektor domu w Sucharach i administrator parafii Samsieczno, przeszedł do pracy duszpasterskiej w Chełmnie.

1947 – Pozostali rektorzy: Chełmno – ks. Jan Pęzioł; Częstochowa – ks. Ignacy Cieślak ; Gdańsk („Jasna Góra”) – ks. Franciszek Bogdan; Gliwice – ks. Walerian Siuda; Ołtarzew – ks. Augustyn Werochowski; Radom – ks. Stanisław Martuszewski; Suchary – ks. Stanisław Hereśniak; Wadowice – ks. Leon Forycki; Warszawa – ks. Józef Wiekiera; Ząbkowice Śląskie – ks. Stanisław Uramowski.

Przełożeni placówek: Gdańsk (Chrystusa Króla) – ks. Józef Żyto; Reszel – ks. Witold Hadziewicz.

Inne funkcje: mistrz nowicjatu braci – ks. Alfons Kremzer (Suchary); mistrz nowicjatu kleryków – ks. Alojzy Żuchowski (Ząbkowice Śląskie).

1950 – W godzinach rannych funkcjonariusze UB deportowali samochodem rządowym na lotnisko Okęcie ks. Wojciecha Turowskiego, nominata koadiutora bpa częstochowskiego. Tam otrzymał bilet lotniczy do Pragi, a stamtąd dalszy bilet do Rzymu, gdzie złożył 11 XI 1950 rezygnację z nominacji, którą papież przyjął 17 XI, choć bardzo chciał, aby ks. Turowski otrzymał sakrę biskupią („List księdza generała Wojciecha Turowskiego do dyrektora Radia Wolna Europa dotyczący jego nominacji biskupiej”, WPChK 1995, nr 3, 205-207).

Już po śmierci ks. Turowskiego, prymas Polski Stefan kard. Wyszyński tak pisał o tych faktach: „Biorę żywy udział w modlitwach Stowarzyszenia po zgonie Księdza Wojciecha Turowskiego. Ubył Stowarzyszeniu kapłan, który był zawsze głęboko zatroskany o losy Kościoła św. w Polsce i przywiązany gorąco do Stowarzyszenia. Życie miał odpowiedzialne i pełne zasług. Wielkim doświadczeniem był dlań gwałt, zadany jego osobie, gdy przybył do Polski, aby objąć stolicę biskupią w Częstochowie. Umiał to doświadczenie przyjąć spokojnie i godnie. Nie zraziło go to do Ojczyzny, natomiast ułatwiło zrozumienie ciężkiej sytuacji Kościoła św. w Polsce. Okazał się prawdziwie wielkim Synem Narodu i Kościoła, który mu wiele zawdzięcza” (list kondolencyjny z 31 XII 1959).

1950 – Wieczorem w Ołtarzewie rozpoczęła się druga seria rekolekcji dla księży pallotyńskich. Wzięło w nich udział 28. kapłanów, a wśród nich ks. prowincjał Stanisław Czapla.

1951 – W Paryżu, święcenia kapłańskie z rąk abpa paryskiego Maurice Feltina (†1975), przyjął w wieku 57 lat diakon Henryk Kronkowski (+1964), były generał armii rosyjskiej i „białych”, nauczyciel we Francji. Pierwszą mszę sprawował 9 VII w pallotyńskiej kaplicy w Paryżu, a 10 VII w Osny. Uroczyste prymicje kapłańskie odprawił 15 VII w Lens, w otoczeniu uczniów, wychowanków, kolegów i przyjaciół. Sam dobrze zdawał sobie sprawę, że kapłaństwo ma wymiar służebny, dlatego pisał: „Jestem kapłanem, więc muszę oddać w służbie Bogu i bliźniemu wszystkie moje siły. A Bóg sam powie: dosyć!”. Na krótko przed święceniami pisał w prośbie do ks. superiora: „Zdaję sobie sprawę z tego, że nie jestem godzien tej łaski, że nie posiadam jeszcze dostatecznej wiedzy teologicznej, że jestem stary, lecz całym sercem miłuję Boga, pragnę mu służyć wiernie, ufam w Jego dobroć nieskończoną, w pomoc Pana Jezusa Chrystusa i Matki Przenajświętszej, naszego Błogosławionego Wincentego Pallottiego, że obowiązek swój kapłański uczciwie spełnię. […] Rzucone kiedyś w ogniu bitwy wołanie o ratunek zostało wysłuchane, ale na myśl nie przyszłoby nigdy, że Matka Boża wybrała mnie już wtedy na sługę swojego Syna” (ks. Alojzy Misiak).

1964 – Pomiędzy 8 VII a 19 XI uległa zawieszeniu działalność Pallottinum. Urząd Kontroli Prasy, mieszczący się w Warszawie, przy ul. Mysiej 5, oświadczył, że prac z Pallottinum nie będzie przyjmował do cenzury, a bez pozwolenia cenzury niemożliwą rzeczą było drukować cokolwiek w Polsce.

1975 – W Ołtarzewie odbył się pogrzeb śp. br. Jerzego Sawickiego, kierowcy przy Zarządzie Prowincjalnym. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył i wygłosił okolicznościowe kazanie ks. prowincjał Józef Dąbrowski. Wśród licznych uczestników uroczystości pogrzebowej była siostra zmarłego, zakonnica z klasztoru eucharystek w Wilnie.

Śp. br. Jerzy spoczął w kwaterze pallotyńskiej na cmentarzu ołtarzewskim.

1982 – Pallotyńska parafia w Ostrołęce-Wojciechowicach powitała obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, zmierzającej z Jasnogórskiego Sanktuarium do katedry łomżyńskiej. Matka Boża Częstochowska w kopii swego cudownego obrazu nawiedziła diecezję łomżyńską od 7 do 14 VII 1982.

O godz. 17:00 parafianie, mieszkańcy Wojciechowic, czekali na Matkę Bożą, na ul. I Armii Wojska Polskiego, w modlitewnym nastroju, z chorągwiami i sztandarami. Kolumna samochodów, zdążająca ku katedrze, zatrzymała się przy naszych parafianach. Otworzono drzwi samochodu-kaplicy i Matka Boża w kopii swego cudownego obrazu była przez chwilę ze swoimi dziećmi z parafii św. Wojciecha.

Powitania Maryi dokonał ks. proboszcz Antoni Pęksa SAC. Wydarzeniu temu towarzyszył bp pomocniczy diecezji łomżyńskiej Edward Samsel. Obecny był też wikariusz parafii ks. Bogdan Szpakowski SAC. Po kilkunastu minutach powitalnego nabożeństwa samochód z obrazem ruszył dalej. 

W czasie nawiedzenia obrazu w diecezji, w naszym kościele w Wojciechowicach, od 5 lipca, codziennie było czuwanie maryjne, które rozpoczynało się Apelem jasnogórskim o 21:00, potem była Msza św. i nabożeństwo maryjne.

1985 – Otrzymano zezwolenie na budowę domu katechetycznego w Czarnej. Finansowania budowy podjął się Zarząd Prowincjalny, a w jego imieniu administrator prowincjalny ks. Stanisław Orlicki.

1988 – W Poznaniu odprawiona została główna msza pogrzebowa za śp. ks. Pawła Drewsa, profesora Seminarium, rekolekcjonisty, o godz. 7.00, ze względu na jedyny możliwy termin pogrzebu na cmentarzu na Junikowie. Mszy koncelebrowanej przez ok. 40 kapłanów pallotyńskich przewodniczył ks. prowincjał Czesław Parzyszek, przy licznym uczestnictwie pallotyńskich braci, sióstr zakonnych i wiernych. On też wygłosił homilię pogrzebową. Procesji do grobu przewodniczył bp Stanisław Napierała, sufragan poznański. Wyraził on wdzięczność Kościoła poznańskiego za posługę kapłańską ks. Drewsa. Zmarły został pochowany w II kwaterze pallotyńskiej.

1990 – W kościele akademickim w Paryżu przy rue Cler. została odprawiona Msza św. w intencji zmarłego ks. Tadeusza Krakowskiego, duszpasterza we Francji i Niemczech. Uroczystości pożegnania zmarłego odbyły się tego samego dnia w Münsterze, a pogrzeb 12 VII w Kamieniu Pomorskim.

2001 – Od 5 do 8 lipca ok. 20 osób pod przewodnictwem ks. Stanisława Rudzińskiego przeżywało w Ołtarzewie swoje rekolekcje.

2003 – W Gdańsku zmarła s. Helena Autuch (ur. 1935 w Brodeliszkach, w archidiecezji wileńskiej), pallotynka. Odznaczała się umiłowaniem tajemnicy obcowania świętych, szczególnie czcią do Matki Bożej, a zwłaszcza gorącym przywiązaniem do miejsc Jej objawień. Wyróżniała się pracowitością, szacunkiem dla ludzi biednych i bezdomnych.

2006 – Święcenia kapłańskie przyjął dk. Jurandir do Nascimento z Regii Matki Bożej Miłosierdzia w Brazylii.

2017 – W Konstancinie-Jeziornej zakończyło się Pallotyńskie Dyrektorium, czyli czas formacyjny dla kapłanów i braci, którzy przyjęli święcenia kapłańskie lub złożyli wieczną profesję w latach 1986-93; rozpoczęło się wieczorem 25 czerwca. Organizatorami Dyrektorium byli prowincjalni sekretarze ds. formacji: ks. Artur Stępień i ks. Przemysław Podlejski – którzy przygotowali je i czuwali nad jego realizacją. Był to czas spotkań z Bogiem, ze współbraćmi i ludźmi, których warto było posłuchać i zamienić z nimi choćby kilka zdań. Spotkania te, ożywiane były Mszą św., adoracją, modlitwą brewiarzową, rozmyślaniem, wspólnym posiłkiem, kawą, rekreacją i wypoczynkiem.

ks. dr Stanisław Tylus SAC, Pallotyński Instytut Historyczny