Prowincja Chrystusa Króla

PALLOTYŃSKI INSTYTUT HISTORYCZNY

Kalendarium Pallotyńskie na 27 sierpnia

1936 – Na prośby bpa pińskiego Kazimierza Bukraby przyjęto placówkę w Nowosadach. Do 8 XII tr. Nowosady stanowiły filię parafii Leśna. Do Nowosad skierowano ks. Tomasza Mąciora i br. Ignacego Wszołka.

Nowa parafia liczyła ok. 1200 katolików. Do parafii weszły 4 katolickie wioski: Strzałowo, Bakanów – osadnicy, Rogoźnica – zaścianek i Grudy. Niegdyś mieszkańcy Strzałowa przeciwstawiali się władzom carskim, które chciały narzucić im siłą prawosławie (przez 3 lata zabraniano im uprawiać ziemię, więziono i szykanowano w różny sposób). Najbliższa wioska katolicka leżała o 6-7 km. Do parafii należały też liczne wioski prawosławne, w których mieszkali nieliczni katolicy.

Przejęty kościół był mały, drewniany, nieoszalowany, z dziurami w oknach, drzwiach, brakowało podłogi; zakrystia świeciła pustką.

Kościół i obszerna drewniana plebania były o jakieś pół kilometra od wsi. Plebania była pusta i zrujnowana. Mieszkało w niej dwoje staruszków, którzy pilnowali ścian. Byli oni też żywicielami naszych współbraci. „W dni powszednie odprawiamy tylko we dwóch z braciszkiem… W niedzielę ktoś przyjdzie… Mimo wszystko, dobrze, żeśmy przyjechali… Nadziei nie tracimy. Naszych przyjaciół prosimy o modlitwę… My też tylko w pomoc Bożą ufamy” (KA 1936, 11).

W październiku ksiądz Mącior dostał jeszcze br. Jerzego Sawickiego, a w 1937 otrzymał do pomocy ks. Augustyna Werochowskiego. Br. Wszołek wyjechał do Francji, a zastąpił go br. Szczepan Orlikowski.

Ciągle wzrastająca frekwencja zmuszała pallotynów do kilkukrotnego powiększania świątyni parafialnej. W Nowosadach wydatną pomoc w tym względzie okazali żołnierze ze Szkoły Podchorążych Piechoty, którzy stacjonowali w pobliżu. Poza tym na plebanii umieszczono punkt apteczny i oddział Caritas do pracy charytatywnej.

*******************************************************

Inne wydarzenia tego dnia:

1860 – W Żytomierzu na Ukrainie (diec. łucko-żytomierska), urodził się Józef Lipkowski, doktor medycyny, brat w Stowarzyszeniu, profesor Collegium Marianum, redaktor prasy katolickiej.

Był synem Leona (†1886) i Barbary z d. Kossowska (†8 II 1897; II. żona ojca). Był 4. z siedmiorga dzieci. O matce już po latach pisał: „Niewiele się znajdzie takich wzorowych żon i matek. Prawdziwie święte było jej życie”. Spowiadała się co tydzień i często przystępowała do Komunii Świętej, co w owych czasach było rzadkością. Przez 10 ostatnich lat była sparaliżowana. Ojciec jego był przewodniczącym miejscowych towarzystw charytatywnych, współzałożycielem teatru obywatelskiego (za dyrektury Ignacego Józefa Kraszewskiego) i Spółki Wydawnictw Dzieł Tanich a Pożytecznych (razem z Konarskim; działała przez kilka lat), których celem było umacnianie polskości i katolicyzmu. W czasie powstania listopadowego wraz z bratem Henrykiem (†1871), chorążym hajsyńskim, marszałkiem szlachty i członkiem Komitetu Włościańskiego i Komisji Głównej, wystawił i uzbroił oddział (pułk) powstańczy, liczący 1000 konnych żołnierzy, który walczył pod Daszowem, Granowem, Obodnem i Majdańskiem. W domu Lipkowskich w Żytomierzu zbierała się polska elita miasta i okolic.

Do I Komunii Świętej przygotował go ks. Jozafat Sielecki (†1906), prefekt gimnazjum i profesor miejscowego seminarium duchownego. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Żytomierzu początkowo uczęszczał tam do gimnazjum, a następnie w Rydze. Studia medyczne ukończył na uniwersytecie w Dorpacie dyplomem doktora medycyny w 1886. W swoich pamiętnikach, już po latach, napisał, że czas dorpacki był najsmutniejszym okresem w jego życiu, gdyż zobojętniał religijnie.

1939 – Ks. Leon Bemke udał się z ostatnią posługą duszpasterską na Westerplatte, przepływając promem przez Motławę, zaledwie 200 m od pancernika „Schleswig-Holstein”, które rozpoczął wkrótce ostrzał Westerplatte. Kolejna posługa religijna miała być 1 września, ale o godz. 3:30 rano został aresztowany przez gestapo.

1947 – Nowicjat kleryków przeniesiono z Suchar do Ząbkowic Śląskich.

1952 – Rektorem domu i proboszczem w Wałbrzychu mianowano ks. Witolda Hadziewicza (do 1958). Jako przełożony tworzył rodzinną atmosferę, nacechowaną pokojem i radością. Dzieci i młodzież uczulał na piękno okolicy, organizując zwiedzanie ciekawych zabytków i dając im dobre rady wychowawcze. W tym okresie zgłosił też gotowość wyjazdu na misje (1956-57). Informuje nas o tym jego dokumentacja personalna, jak i list ówczesnego prowincjała ks. Stanisława Czapli, opublikowany w „Wiadomościach Polskiej Prowincji Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego” („O możliwościach pracy na misjach i wśród wychodźstwa”, 1957, nr 1, 3-8), w którym podawał nazwiska dobrowolnie zgłaszających się na misje księży i braci oraz cytował ich pisma. Prowincjał sugerował ks. Witoldowi pracę w Afryce Południowej i polecił uczyć się języka angielskiego oraz rozpocząć starania o paszport i wizę do Francji, by tam pod kierunkiem byłego misjonarza pallotyńskiego ks. Bernarda Pawłowskiego uczył się języka Khosa. Ostatecznie z przyczyn politycznych do jego wyjazdu na misje nie doszło.

1959 – W szpitalu w Osny zmarł br. Franciszek Zbrojny (ur. 1907 w Nawojowej Górze, w parafii Rudawa, w diecezji krakowskiej).

Brat Franciszek pracował w Paryżu oraz w Osny. Był kolporterem „Naszej Rodziny”. Zachęcał z taktem i cierpliwością do wpisania się na listę abonentów lub uregulowania zaległości. Chętnie jeździł po polskich placówkach, aby sprzedawać pallotyńskie pisma. Cenili go rodacy, gdyż był bratem skromnym i bardzo pomocnym dla wszystkich. Był pobożnym, pracowitym, pilnym i spokojnym człowiekiem, chociaż twardo trwającym przy swoim zdaniu. Podejmował różne dodatkowe umartwienia, które rektor domu w Osny uważał za niepotrzebne: „suszył”, mało sypiał, nie dość się okrywał, twierdząc, że musi pokutować za grzeszników.

W kazaniu pogrzebowym ks. superior powiedział o nim: „Świętej pamięci brata Franciszka można by nazwać wieczną lampką przed Najświętszym Sakramentem płonącą”.

1965 – Ks. Ludwik Skuza został skierowany do Wałbrzycha jako duszpasterz, a po roku podjął funkcję proboszcza w Radomiu.

1972 – W Łaźniewie ks. Tadeusz Gliński celebrował odpustową sumę i wygłosił kazanie.

1977 – W Ołtarzewie, w dniach 27 – 30 sierpnia, ks. Stanisław Rudziński prowadził rekolekcje dla 46. pallotyńskich współpracowników.

1978 – Kilku pallotyńskich alumnów uczestniczyło w kursie Duszpasterstwa Trzeźwości w Zakroczymiu, w dniach 27 sierpnia – 2 września.

– W dniach 27 – 31 sierpnia, w ramach zwiedzania Polski, przebywali w Ołtarzewie goście z Austrii – ks. B. Cieżniak z dwunastoma studentami z Wiednia.

1979 – Ks. Stanisław Rudziński z pomocą alumnów prowadził w Ołtarzewie rekolekcje dla współpracowników. Trwały one do 30 sierpnia.

1980 – Od 24 do 27 sierpnia przebywała w Ołtarzewie grupa Niemców: 12 dziewcząt, dwóch księży i 1 student. Niemcy zwiedzali Polskę, szczególnie Warszawę i Niepokalanów.

1983 – Ks. Ryszard Witkowski zakończył kadencję rektora i funkcję proboszcza w Rynie (od 1975). Jego zasługą jest wybudowanie w latach 1978-80 obecnego kościoła pw. MB Częstochowskiej wraz z wyposażeniem oraz zapleczem duszpasterskim (nowa plebania); mury nowej świątyni, ołtarz centralny, tabernakulum i cały wystrój wykonany w drzewie i z metaloplastyki poświęcił 1 VI 1980 Józef Glemp, bp warmiński. Ponadto ks. Ryszard odnowił starą plebanię, wyremontował i wyposażył salki katechetyczne oraz zadbał o gospodarcze zaplecze. O dokonaniach ks. Ryszarda powiedziano trafnie, że „zastał parafię Ryn drewnianą, a pozostawił murowaną”. Dokonał tego dzięki wielkiej ofiarności i pracy pełnej poświęcenia.

1984 – Ks. Franciszek Mąkinia został rektorem domu w Zakopanem (do 1993). Włączył się tu w działalność na rzecz Związku Solidarność, pomagając jej kapelanowi ks. Mirosławowi Drozdkowi. To w domu na Krzeptówkach organizował szkolenia członków „Solidarności”, dni skupienia, konferencje, wykłady z nauki społecznej Kościoła oraz rekolekcje. Wraz z ks. Drozdkiem tworzył też sanktuarium MB Fatimskiej, wotum za ocalenie życia papieża Jana Pawła II w zamachu.

1988 – Obowiązki ekonoma domowego w Wadowicach na Kopcu przejął ks. rektor Tadeusz Michałek. Dotychczasowy ekonom, ks. Jan Porębski objął obowiązki kierownika domu rekolekcyjnego na Kopcu.

1991 – Zmarła „ciocia Lila” – Maria Wantowska (ur. 1922), współzałożycielka Instytutu Świeckich Pomocnic Maryi Jasnogórskiej Matki Kościoła,  założycielka Rodziny Rodzin.

1994 – W Częstochowie poświęcono kaplicę i figurę Chrystusa Miłosiernego, ofiarowaną przez naród meksykański (dokonał tego Józef kard. Glemp prymas Polski; obecny był Jose Maria Gonzales Hernandez, bp Netzahualcoyotl).

1994 – Po południu, na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie, w kwaterze pallotyńskiej, został pochowany ks. Jan Nełkowski. Przeżył całą swoją doczesność wielbiąc Miłosierną Miłość i nawet jego pogrzeb odbył się w dniu poświęcenia kaplicy i figury Chrystusa Miłosiernego, ofiarowanej Sanktuarium przez naród meksykański.

2005 – W Gdańsku zmarła s. Czesława Dorszyńska (ur. 1910 w Małych Chełmach (pow. Chojnice), w diecezji chełmińskiej). Posiadając przygotowanie krawieckie służyła w ten sposób wielu wspólnotom. Pracowała też jako kucharka i zakrystianka. Żyła skromnie i niewiele wymagała dla siebie. Kochała modlitwę różańcową. Choć ostatnie miesiące jej życia naznaczone były cierpieniem, to chwila przejścia do wieczności zastała ją pogodną, ufną i oczekującą na spotkanie ze swym Mistrzem.

2012 – W pallotyńskim kościele-sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Częstochowie została odprawiona Msza pogrzebowa za śp. ks. Krzysztofa Margasińskiego, dyrektora administracyjnego KUL 1960-62, rekolekcjonisty, notariusza Sądu Metropolitalnego w Warszawie. Doczesne szczątki zmarłego zostały złożone w grobie w kwaterze pallotyńskiej cmentarza św. Rocha w Częstochowie.

2019 – Br. Adam Fułek obchodził jubileusz osiemdziesięciu lat życia. Z tej okazji, dzięki Pallotyńskiemu Sekretariatowi Misyjnemu, została wydana książka jego autorstwa pt. „Zamyślenia nad życiem”.

ks. dr Stanisław Tylus SAC, Pallotyński Instytut Historyczny